Mụn nước mọc thành chùm ở lòng bàn chân, bàn tay là triệu chứng điển hình của bệnh chàm tổ đỉa. Tuy nhiên trên thực tế, triệu chứng này cũng có thể là dấu hiệu của viêm da tiếp xúc, thủy đậu và bệnh tay chân miệng. Để nhận biết nguyên nhân cụ thể, cần xem xét mức độ tổn thương, phạm vi ảnh hưởng, kích thước mụn nước và một số biểu hiện đi kèm.

Mụn nước mọc thành chùm ở lòng bàn tay, chân do đâu?

Nổi mụn nước thành chùm ở lòng bàn tay và bàn chân có thể khởi phát do nhiều nguyên nhân khác nhau. Để xác định nguyên nhân cụ thể, bạn có thể dựa vào mức độ triệu chứng, phạm vi ảnh hưởng, hình dạng và tính chất của mụn nước.

Dưới đây là một số bệnh lý có thể gây ra tình trạng mụn nước mọc thành chùm ở lòng bàn tay và bàn chân, bao gồm:

1. Chàm tổ đỉa (Bệnh tổ đỉa)

Chàm tổ đỉa là một dạng chàm thường gặp, điển hình bởi tình trạng nổi mụn nước rải rác hoặc tập trung ở lòng bàn tay và bàn chân. Ở một số trường hợp, mụn nước có thể lan ra mu bàn tay/ bàn chân và ngón tay/ ngón chân nhưng hiếm khi vượt quá cổ tay/ cổ chân.

Mụn nước do bệnh tổ đỉa thường nằm sâu dưới cấu trúc da, được bao phủ bởi lớp da dày cứng, khó vỡ, gây nóng rát và ngứa ngáy dữ dội. Bệnh bùng phát mạnh vào mùa xuân hè và thuyên giảm vào mùa thu đông.

Sau khoảng 3 – 4 tuần, mụn nước có thể tự tiêu biến, để lại trên da vảy tiết màu vàng nhạt. Khi vảy tiết bong tróc để lại nền da bóng nhẵn, có màu hồng và viền vằn vèo.

2. Viêm da tiếp xúc

Viêm da tiếp xúc là tình trạng da bị tổn thương do tiếp xúc với chất dị ứng hoặc kích ứng. Do đó bệnh lý này thường gây triệu chứng ở những vùng da hở và có tần suất tiếp xúc thường xuyên như da tay và da chân.

Hình thái tổn thương do viêm da tiếp xúc có sự khác biệt rõ rệt tùy vào tác nhân gây bệnh. Đối với trường hợp do tiếp xúc với mủ thực vật và dịch tiết côn trùng, da có thể bị sưng đỏ, viêm, nóng rát, nổi mụn nước hoặc mụn mủ khu trú ở phạm vi tiếp xúc.

Ngoài ra tình trạng mụn nước mọc thành chùm ở lòng bàn chân và bàn tay cũng có thể khởi phát do ma sát giữa da với găng tay và giày/ vớ.

3. Bệnh tay chân miệng

Tay chân miệng là bệnh truyền nhiễm thường gặp ở trẻ em – đặc biệt là trẻ dưới 6 tuổi. Bệnh bùng phát mạnh trong thời gian từ tháng 3 – 5 và tháng 8 – 9. Nguyên nhân gây bệnh lý này là do nhiễm virus Enterovirus (chủ yếu là Enterovirus type 71 và Coxsackie A16).

Ngoài các triệu chứng toàn thân như sốt, mệt mỏi, đau họng, biếng ăn, tiêu chảy,… bệnh tay chân miệng còn gây nổi phát ban dạng bọng nước ở lòng bàn tay và bàn chân. Bọng nước do bệnh tay chân miệng gây ra thường có màu xám, hình bầu dục, đường kính dao động từ 2 – 10mm, nổi cộm hoặc bằng phẳng, không gây ngứa và đau rát.

Để nhận biết bệnh lý này, bạn có thể xem xét một số biểu hiện đi kèm như loét lưỡi, miệng và niêm mạc má. Một số trẻ còn có thể xuất hiện tình trạng rộp da và mụn lở ở mông.

4. Bệnh thủy đậu (Trái rạ)

Thủy đậu là bệnh truyền nhiễm do varicella virus gây ra. Bệnh lý này đặc trưng bởi tình trạng da nổi nhiều mụn nước ở khắp cơ thể – có thể xuất hiện ở cả lòng bàn tay và bàn chân. Thủy đậu thường lây nhiễm khi tiếp xúc trực tiếp/ gián tiếp với mụn nước của người nhiễm bệnh hoặc lây qua các hoạt động hô hấp như giao tiếp, ho, hắt hơi,…

Bên cạnh tổn thương da, thủy đậu còn gây ra một số triệu chứng toàn thân như buồn nôn, đau cơ, đau đầu, mệt mỏi và sốt cao. Khác với tay chân miệng, thủy đậu có thể bùng phát ở cả trẻ nhỏ, người trưởng thành và người cao tuổi.

Các bệnh da liễu có khả năng gây mụn nước như herpes sinh dục và zona thần kinh thường phát sinh triệu chứng ở môi, bẹn sinh dục, vùng da chạy dọc theo dây thần kinh và rất hiếm khi mọc thành chùm ở lòng bàn tay và bàn chân.

Khi nào cần tìm gặp bác sĩ?

Tình trạng mọc mụn nước thành chùm ở lòng bàn chân và bàn tay có mức độ ảnh hưởng khác nhau – phụ thuộc vào nguyên nhân cụ thể. Trong trường do các bệnh truyền nhiễm (thủy đậu và tay chân miệng), bạn nên đến bệnh viện để được chẩn đoán và điều trị sớm nhằm ngăn ngừa biến chứng và hạn chế lây nhiễm cho người khỏe mạnh.

Đối với trường hợp nổi mụn nước do bệnh da liễu mãn tính, bạn có thể khắc phục với các biện pháp tại nhà hoặc sử dụng một số loại thuốc không kê toa. Tuy nhiên nếu tổn thương da có mức độ nặng và lan tỏa nhanh chóng, cần tìm gặp bác sĩ để tránh nguy cơ tổn thương da sâu và tăng nguy cơ bội nhiễm.

Vì vậy, nên chủ động tìm gặp bác sĩ chuyên khoa khi nhận thấy các triệu chứng như sau:

• Mụn nước có kích thước to, gây cộm và khó chịu khi đi lại, hoạt động
• Thân nhiệt tăng cao
• Mệt mỏi
• Chán ăn
• Đau nhức toàn thân
• Da lở loét và mưng mủ

Xử lý nổi mụn nước ở lòng bàn tay và bàn chân tại nhà

Đối với những trường hợp có mức độ nhẹ, bạn có thể xử lý tình trạng nổi mụn nước ở lòng bàn chân và bàn tay với một số biện pháp như sau:

1. Sử dụng thuốc không kê toa

Trong giai đoạn mới phát, mụn nước ở lòng bàn tay và bàn chân có thể gây ngứa ngáy, nóng rát và khó chịu. Để làm giảm các triệu chứng trên, bạn có thể sử dụng một số loại thuốc không kê toa sau:

• Thuốc kháng histamine H1: Histamine là chất trung gian được cơ thể sản sinh khi tiếp xúc với các yếu tố kích thích. Thành phần này gây tổn thương da, nóng rát và ngứa ngáy. Vì vậy bạn có thể sử dụng thuốc kháng histamine để ức chế quá trình phóng thích chất gây dị ứng và làm giảm các triệu chứng khó chịu.
• Dung dịch sát trùng: Trong giai đoạn mới phát, da có thể bị nóng rát, vỡ mụn nước và rỉ dịch. Để ngăn ngừa viêm nhiễm và giúp tổn thương da nhanh lành, bạn có thể dùng một số dung dịch sát khuẩn như thuốc tím, hồ nước, nước muối sinh lý,…
• Thuốc bôi chứa corticoid: Các loại thuốc bôi chứa corticoid hoạt tính nhẹ có thể sử dụng mà không cần đơn thuốc của bác sĩ. Loại thuốc này được dùng khi tổn thương da khô hẳn (trong giai đoạn bán cấp và mãn tính). Tuy nhiên corticoid có thể gây giãn mạch và teo da nên chỉ được sử dụng giới hạn trong vòng 20 ngày.
• Thuốc giảm đau và hạ sốt: Trong trường hợp thân nhiệt tăng nhẹ và đau nhức cơ bắp, có thể sử dụng Paracetamol để giảm cơn đau và hạ sốt. Loại thuốc này tương đối an toàn và có thể sử dụng cho cả trẻ nhỏ.

2. Tận dụng thảo dược tự nhiên

Khi triệu chứng thuyên giảm, nên giảm tần suất sử dụng thuốc và tận dụng một số thảo dược tự nhiên để hỗ trợ làm giảm tổn thương da, cải thiện tình trạng khô ráp, ngứa ngáy và hạn chế các tác dụng phụ do lạm dụng thuốc trong thời gian dài.

Một số thảo dược tự nhiên giúp làm giảm tình trạng mụn nước mọc thành chùm ở lòng bàn chân và bàn tay, bao gồm:

– Giảm mụn nước bằng cách ngâm lá trầu không:

Theo y học cổ truyền, lá trầu không có vị cay nồng, mùi thơm hơi hắc và tính ấm, tác dụng chống ngứa, tiêu thũng, chỉ thống và kháng khuẩn. Nhân dân thường sử dụng thảo dược này để làm giảm triệu chứng viêm, ngứa ngáy và ngăn ngừa bội nhiễm da.

Ngoài ra theo phân tích từ y học hiện đại, các nhà khoa học nhận thấy lá trầu chứa Eugenol có tác dụng làm mát, giảm đau và tiêu viêm tại chỗ. Bên cạnh đó, thảo dược này còn chứa tannin giúp làm se vết thương, ngăn ngừa tình trạng lở loét và nhiễm trùng.

Hướng dẫn thực hiện:

• Rửa sạch 1 nắm lá trầu không và để ráo nước
• Đun sôi 2 lít nước, sau đó vò xát lá trầu và cho vào nước sôi
• Đun thêm 5 phút rồi tắt bếp
• Đổ nước ra thau, sau đó cho muối biển và hòa thêm 1 ít nước lạnh
• Cuối cùng ngâm tay/ chân đến khi nước nguội hẳn

Với những trường hợp nổi mụn nước ở phạm vi rộng, nên dùng nước trầu không tắm rửa để giảm ngứa ngáy và tiêu viêm.

– Ngâm bột yến mạch giúp giảm ngứa chân, tay:

Bột yến mạch có tác dụng dứt nhanh cơn ngứa, chống viêm và tiêu sưng. Ngoài ra nguyên liệu này còn chứa avenanthramides và axit ferulic giúp ngăn ngừa tổn thương da lan tỏa rộng, giảm ngứa và bảo vệ da trước các tác nhân gây hại.

Cách thực hiện:

• Đun sôi 2 lít nước và đổ ra thau
• Cho 3 – 5 thìa bột yến mạch vào và khuấy đều
• Sau đó cho thêm 1 ít nước lạnh vào và ngâm chân/ tay

– Sử dụng gel nha đam giảm viêm và ngứa da:

Với đặc tính làm mát và dưỡng ẩm, gel nha đam thường được sử dụng để làm dịu vết bỏng và vùng da kích ứng. Đối với trường hợp mụn nước mọc thành chùm ở lòng bàn tay và bàn chân, bạn có thể thoa gel nha đam lên da để giảm viêm, sưng và cải thiện cơn ngứa.

Hướng dẫn thực hiện:

• Làm sạch vùng da cần điều trị bằng nước muối sinh lý
• Sau đó lau khô và thoa gel nha đam lên da
• Để trong khoảng 10 – 15 phút và rửa lại với nước mát
• Thực hiện từ 2 – 3 lần/ ngày.

3. Điều trị tận gốc mụn nước lòng bàn tay, bàn chân bằng đông y

Theo khuyến cáo của bác sĩ Lê Phương: Điều trị mụn nước mọc thành chùm ở lòng bàn chân, bàn tay bằng Tây y hoặc mẹo dân gian có thể làm giảm các triệu chứng khó chịu trên da nhưng lại không loại bỏ căn nguyên gây bệnh. Hơn nữa, các phương pháp này lại có những tác dụng phụ gây ảnh hưởng đến sức khỏe người bệnh về lâu về dài. 

Uống thuốc Tây trong thời gian dài sẽ khiến gan và thận suy yếu, cơ thể tích nước dẫn đến phù nề. Đặc biệt, một số loại thuốc bôi kê đơn chứa hàm lượng corticoid mạnh có thể gây giãn mạch và teo da. Còn đối với việc ngâm rửa bằng nước lá trầu không hay gel nha đam lại rất dễ gây bội nhiễm khi nguyên liệu không được chọn lọc kỹ hoặc sơ chế sạch sẽ. Khi ngừng thực hiện các biện pháp này, triệu chứng nổi mụn nước, ngứa ngày sẽ xuất hiện trở lại.

Các biện pháp chăm sóc và phòng ngừa bệnh tái phát

Tình trạng mụn nước mọc thành chùm ở lòng bàn tay và bàn chân có thể tái phát thường xuyên và lây lan trên phạm vi rộng. Do đó ngoài các biện pháp cải thiện, bạn cần thực hiện đồng thời với một số cách chăm sóc và phòng ngừa như:

• Tuyệt đối không chà xát và gãi mạnh vào vùng da tổn thương. Thói quen này có thể khiến mụn nước vỡ, gây rỉ dịch, trợt loét và tăng nguy cơ viêm nhiễm.
• Giữ vệ sinh cơ thể – đặc biệt là vùng da tay và da chân.
• Lựa chọn giày có chất liệu mềm và thông thoáng để tránh ma sát và gây nổi mụn nước ở lòng bàn chân.
• Tránh tiếp xúc với các yếu tố kích thích như kim loại, sơn móng, hóa chất, xà phòng, bột giặt, lông chó mèo,…
• Hạn chế tiếp xúc và sử dụng chung vật dụng với người bị thủy đậu và tay chân miệng. Nếu có thể, nên tiêm vaccine ngừa thủy đậu để giảm nguy cơ nhiễm bệnh.
• Khi vô tình tiếp xúc với côn trùng và mủ thực vật, nên rửa sạch tay với nước mát và dùng kem dưỡng ngay sau đó để giảm nguy cơ bùng phát viêm da tiếp xúc.

Bài viết đã tổng hợp một số nguyên nhân và cách xử lý tình trạng mụn nước mọc thành từng chùm ở lòng bàn tay và bàn chân. Trong trường hợp tổn thương da đi kèm với các triệu chứng nặng nề, bạn nên tìm gặp bác sĩ để được thăm khám, điều trị sớm và kịp thời ngăn chặn các biến chứng nguy hiểm.