Dị ứng da ngứa toàn thân là hiện tượng gì?

Dị ứng da ngứa toàn thân là một phản ứng quá mẫn của hệ miễn dịch với các tác nhân gây dị ứng từ môi trường bên ngoài hoặc bên trong cơ thể, gây ra tình trạng viêm da với triệu chứng ngứa ngáy khó chịu trên diện rộng khắp cơ thể. Nói một cách dễ hiểu hơn, cơ thể bạn phản ứng thái quá với một chất nào đó (như thức ăn, phấn hoa, thuốc...) khiến da bị kích ứng và ngứa khắp người.

Dấu hiệu nhận biết

Dị ứng da ngứa toàn thân thường có những dấu hiệu khá rõ ràng và dễ nhận biết:

Ngứa:

• Cảm giác ngứa có thể xuất hiện ở khắp nơi trên cơ thể, từ mặt, cổ, tay chân đến thân mình.
• Mức độ ngứa cũng khác nhau, từ ngứa nhẹ đến ngứa dữ dội, gây khó chịu, bứt rứt, ảnh hưởng đến sinh hoạt và giấc ngủ.

Nổi mẩn đỏ:

• Trên da xuất hiện các nốt mẩn đỏ, có thể có nhiều hình dạng và kích thước khác nhau.
• Các nốt mẩn đỏ thường tập trung ở những vùng da mỏng, nhạy cảm như mặt, cổ, ngực, bụng.
• Khi gãi, các nốt mẩn đỏ có thể lan rộng ra.

Phù mạch:

• Một số trường hợp dị ứng da có thể kèm theo phù mạch, tức là sưng phù ở một số vùng da như mí mắt, môi, lưỡi, tay, chân.
• Phù mạch có thể gây khó thở, nuốt nghẹn nếu sưng ở vùng cổ họng.

Các triệu chứng khác:

Ngoài ra, dị ứng da ngứa toàn thân còn có thể kèm theo một số triệu chứng khác như:

• Sổ mũi, nghẹt mũi.
• Hắt hơi.
• Chảy nước mắt.
• Ho.
• Khó thở.
• Buồn nôn, nôn.
• Tiêu chảy.

Nguyên nhân gây bệnh

Nguyên nhân gây dị ứng da ngứa toàn thân có thể do nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm: 

• Dị ứng thực phẩm: Các loại thực phẩm bao gồm hải sản, đậu phộng, sữa, trứng, các loại hạt thường gây dị ứng, làm xuất hiện các triệu chứng ngứa ngáy và phát ban trên da.
• Dị ứng thuốc: Một số loại thuốc bao gồm kháng sinh, giảm đau, chống viêm,... có thể gây ra phản ứng dị ứng, bao gồm ngứa ngáy và nổi mẩn đỏ toàn thân.
• Dị ứng do thời tiết: Thay đổi thời tiết đột ngột, đặc biệt khi thời tiết chuyển từ nóng sang lạnh, có thể làm da khô, gây ngứa và kích ứng.
• Dị ứng mỹ phẩm: Sử dụng các sản phẩm chăm sóc da và mỹ phẩm chứa hóa chất mạnh hoặc không phù hợp với loại da cũng có thể gây dị ứng da toàn thân.
• Tiếp xúc với chất gây dị ứng: Phấn hoa, bụi bẩn, lông thú và các chất hóa học trong môi trường cũng là nguyên nhân phổ biến gây dị ứng da, làm da mẩn đỏ và ngứa ngáy.
• Viêm da cơ địa: Người có tiền sử bệnh viêm da cơ địa dễ bị dị ứng và ngứa toàn thân khi tiếp xúc với các yếu tố kích thích như hóa chất, mỹ phẩm, hay môi trường ô nhiễm.
• Căng thẳng và stress: Căng thẳng kéo dài có thể kích hoạt phản ứng dị ứng trên da, dẫn đến ngứa và nổi mẩn.

Dị ứng da ngứa toàn thân có nghiêm trọng không?

Dị ứng da ngứa toàn thân có thể trở nên nghiêm trọng tùy thuộc vào nguyên nhân và phản ứng của cơ thể. Trong nhiều trường hợp, ngứa da toàn thân chỉ là phản ứng dị ứng nhẹ và có thể kiểm soát bằng các biện pháp điều trị đơn giản như sử dụng thuốc, dưỡng ẩm hoặc thay đổi chế độ ăn uống.

Tuy nhiên, trong một số trường hợp, dị ứng da ngứa toàn thân có thể là dấu hiệu của các tình trạng nghiêm trọng hơn như:

• Sốc phản vệ: Khi dị ứng đi kèm với các triệu chứng khác như sưng mặt, môi, khó thở, tụt huyết áp, có thể gây nguy hiểm đến tính mạng. 
• Dị ứng thuốc: Nếu ngứa toàn thân xuất hiện sau khi dùng một loại thuốc mới, có thể là dấu hiệu của dị ứng thuốc và cần ngừng sử dụng thuốc ngay lập tức.
• Bệnh lý nội tạng: Dị ứng da ngứa toàn thân đôi khi liên quan đến các bệnh lý bên trong cơ thể như bệnh gan, thận hoặc các vấn đề về tuyến giáp. Các bệnh này có thể gây ngứa da mà không có dấu hiệu phát ban.
• Nhiễm trùng hoặc viêm nhiễm: Một số loại viêm da hoặc nhiễm trùng da cũng có thể gây ngứa toàn thân và cần điều trị y tế.

Phương pháp chẩn đoán

Chẩn đoán tình trạng dị ứng da ngứa toàn thân thường bao gồm các bước sau:

• Khám lâm sàng: Bác sĩ kiểm tra da và đánh giá các triệu chứng như mẩn đỏ, ngứa, phát ban để loại trừ các bệnh khác.
• Tiền sử bệnh: Hỏi về tiền sử dị ứng, các yếu tố môi trường và thực phẩm hoặc thuốc đã sử dụng gần đây.
• Xét nghiệm máu: Xét nghiệm IgE đo lường lượng kháng thể trong máu, cho thấy cơ thể phản ứng với chất gây dị ứng.
• Xét nghiệm da: Thực hiện bằng cách nhỏ hoặc dán các chất gây dị ứng lên da để xác định phản ứng.
• Test áp da: Áp dụng trong trường hợp dị ứng tiếp xúc. Một số chất gây dị ứng sẽ được dán lên da trong vòng 48 giờ để xem da có phản ứng không.
• Xét nghiệm bổ sung: Xét nghiệm chức năng gan, thận có thể được yêu cầu để loại trừ nguyên nhân bệnh lý nội tạng gây ngứa.

Đối tượng dễ bị bệnh

Đối tượng dễ bị dị ứng da ngứa toàn thân thường bao gồm những nhóm người có các đặc điểm sau:

• Người có cơ địa nhạy cảm, dễ kích ứng với các tác nhân bên ngoài.
• Bệnh nhân có tiền sử dị ứng với thực phẩm, phấn hoa, lông thú, thuốc.
• Đối tượng có bệnh lý nền về da như viêm da cơ địa, viêm da dị ứng, chàm...
• Người bệnh có hệ miễn dịch yếu như người cao tuổi, người mắc bệnh tự miễn....
• Những người bị căng thẳng, mệt mỏi, stress kéo dài.
• Người sử dụng mỹ phẩm, hóa chất thường xuyên.
• Người tiêu thụ quá nhiều thực phẩm dễ gây dị ứng như hải sản, sữa, đậu phộng,....

Biện pháp phòng ngừa

Phòng tránh dị ứng da ngứa toàn thân có thể thực hiện qua các biện pháp sau:

• Xác định các yếu tố như thực phẩm, hóa chất, mỹ phẩm, lông thú, phấn hoa và tránh tiếp xúc trực tiếp với chúng.
• Chọn các sản phẩm không có hương liệu, không chứa chất bảo quản hoặc hóa chất mạnh. Nên thử sản phẩm trên một vùng da nhỏ trước khi dùng trên toàn thân. 
• Thường xuyên tắm rửa, giữ vệ sinh da bằng nước mát và sử dụng kem dưỡng ẩm để bảo vệ da, đặc biệt khi da bị khô.
• Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh với nhiều rau xanh và trái cây, uống đủ nước để giúp da khỏe mạnh và tăng cường hệ miễn dịch.
• Nên mặc quần áo rộng rãi, thoáng mát, chất liệu mềm như cotton để tránh gây kích ứng da.
• Căng thẳng có thể làm tình trạng dị ứng nặng hơn. Vì vậy cần có biện pháp kiểm soát căng thẳng như yoga, thiền hoặc các hoạt động giải trí.
• Nếu có tiền sử dị ứng hoặc da nhạy cảm, nên khám bác sĩ định kỳ để theo dõi và phòng ngừa các tình trạng dị ứng tái phát.

Khi nào cần đến gặp bác sĩ?

Bạn nên đến gặp bác sĩ khi bị dị ứng da ngứa toàn thân trong các trường hợp sau:

• Tình trạng ngứa kéo dài hơn vài ngày và không cải thiện dù đã dùng các biện pháp chăm sóc tại nhà.
• Xuất hiện các triệu chứng khác như khó thở, sưng mặt, môi, mắt hoặc cổ họng.
• Da xuất hiện mẩn đỏ, phát ban lớn hoặc vết sưng.
• Ngứa toàn thân kèm theo sốt.
• Ngứa kèm theo triệu chứng bất thường khác như tiêu chảy, nôn mửa, chóng mặt.
• Ngứa do dị ứng với một loại thuốc mới dùng.

Điều trị dị ứng da ngứa toàn thân

Phương pháp điều trị tình trạng dị ứng da ngứa toàn thân bao gồm các biện pháp dưới đây:

Dùng thuốc:

• Thuốc kháng histamin: Giúp giảm ngứa, nổi mẩn, phù mạch. Có thể dùng thuốc dưới dạng uống hoặc kem bôi ngoài da theo hướng dẫn của bác sĩ.
• Thuốc corticosteroid: Trong các trường hợp dị ứng nặng, bác sĩ có thể kê đơn thuốc corticosteroid, giúp giảm viêm và ngứa. Thuốc có thể dùng đường uống, tiêm hoặc bôi.
• Thuốc ức chế miễn dịch: Dùng trong trường hợp dị ứng nặng, không đáp ứng với các thuốc khác.
• Kem dưỡng ẩm: Dùng kem dưỡng ẩm không mùi và không chứa hóa chất để làm dịu và bảo vệ da, đặc biệt khi da bị khô hoặc kích ứng.

Liệu pháp miễn dịch:

Dùng cho trường hợp dị ứng nặng, tái phát nhiều lần. Liệu pháp này giúp cơ thể dần dần quen với tác nhân gây dị ứng, từ đó giảm phản ứng dị ứng.

Một số biện pháp hỗ trợ khác:

• Chăm sóc tại nhà: Rửa mặt, tắm rửa bằng nước thảo dược như mướp đắng, chè xanh, lá trầu không,...), sử dụng các sản phẩm chăm sóc da dịu nhẹ, không có hương liệu, để giảm kích ứng. 
• Điều trị các bệnh lý liên quan: Nếu dị ứng ngứa toàn thân do các bệnh lý như viêm da cơ địa, viêm da tiếp xúc, bệnh tiểu đường, bệnh gan,... cần điều trị bệnh lý gốc để làm giảm triệu chứng.

Dị ứng da ngứa toàn thân có thể dễ dàng điều trị và kiểm soát nếu phát hiện sớm và áp dụng các biện pháp phù hợp. Để tránh tái phát, bạn cần xác định chính xác nguyên nhân gây dị ứng và tuân thủ các biện pháp phòng tránh. Đừng quên tham khảo ý kiến bác sĩ để nhận được sự hỗ trợ tốt nhất trong quá trình điều trị và chăm sóc da.