Các dấu hiệu viêm phế quản ở trẻ sơ sinh cần phát hiện sớm nếu không có thể gây ra rất nhiều biến chứng nguy hiểm có thể ảnh hưởng trực tiếp đến tính mạng trẻ nhỏ. Phụ huynh cũng cần nâng cao phương pháp phòng tránh để ngăn ngừa những ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ nhỏ khi mắc bệnh viêm phế quản.

Các dấu hiệu viêm phế quản ở trẻ sơ sinh

Viêm phế quản hay còn được gọi nhiễm trùng đường hô hấp dưới là bệnh lý có thể gặp ở mọi đối tượng, đặc biệt là những người già yếu, trẻ nhỏ hay những người có sức đề kháng yếu. Trong đó trẻ sơ sinh là một trong những đối tượng dễ mắc bệnh hàng đầu do sức đề kháng còn yếu, các cơ quan trong cơ thể cũng chưa thực sự hoàn thiện nên rất khó chống chọi với những tác nhân gây bệnh khác.

Viêm phế quản ở trẻ em có thể làm nhiễm trùng cuống phổi gây kích thích bé ho nhiều, nếu không nhanh chóng kiểm soát có thể lan xuống nhu mô phổi dẫn đến viêm phổi cùng rất nhiều biến chứng khác nguy hiểm. Do đó cần phải sớm phát hiện và điều trị nhanh chóng để phòng ngừa những ảnh hưởng trực tiếp lên sức khỏe và sự phát triển toàn diện của trẻ nhỏ.Những dấu hiệu viêm phế quản ở trẻ sơ sinh có thể giúp phụ huynh phát hiện bệnh sớm hơn bao gồm

• Thở khò khè, có cảm giác lồng ngực co thắt liên tục như hõm lại, tiếng thở to và khó khăn
• Nhịp thở nhanh, có thể từ  60 lần/ 1 phút trở lên với nhóm trẻ dưới 2 tháng; 50 lần /1 phút trở lên với bé từ 2- 11 tháng hoặc 40 lần /1 phút trở lên trẻ từ 12 tháng đến 5 tuổi. nhịp thở càng nhanh cho thấy mức độ nguy hiểm càng tăng và cần nhanh chóng đưa bé đến bệnh viện gần nhất để kịp thời xử lý. Mẹ có thể đặt bé nằm yên, đặt tay lên ngực để đếm nhịp thở của bé trong 1 phút
• Ho kéo dài, có dấu hiệu nặng hơn về đêm hay sáng sớm, lúc nhiệt độ hạ xuống
• Sốt cao hoặc hạ nhiệt độ cơ thể bất thường, đôi khi cơn sốt có thể lên tới 40 độ
• Nghẹt mũi, ho ra đờm nhầy màu đục, hôi
• Nôn trớ khi bú mẹ
• Quấy khóc khi ăn hay bú, bỏ bú
• Có thể gặp các rối loạn tiêu hóa như tiêu chảy
• Cơ thể nóng, da khô mất nước
• Mặt, tay chân và toàn thân có dấu hiệu tím tái do thiếu oxy vô tới phổi để đưa đến các cơ quan khác
• Tinh thần sa sút, bé ít đùa nghịch và có thể sụt cân trong thời gian ngắn

Các dấu hiệu viêm phế quản ở trẻ sơ sinh rất dễ nhận biết do đó có thể nhanh chóng phát hiện. Ngay sau khi phát hiện thấy các triệu chứng bất thường của trẻ nhỏ, phụ huynh cần đưa bé đến trung tâm y tế gần nhất để kịp thời kiểm soát, phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm khác có thể xảy ra.

Nguyên nhân trẻ sơ sinh bị viêm phế quản

Có rất nhiều nguyên nhân gây viêm phế quản ở trẻ sơ sinh, thường liên quan đến sự tấn công của các virus hay các yếu tố môi trường bên ngoài. Đặc biệt  virus Adeno (gây co thắt phế quản, phổi), virus cúm, sởi, virus hợp bào hô hấp,… chính là những tác nhân chính gây bệnh làm suy giảm sức khỏe của trẻ nhỏ trầm trọng.

Bên cạnh đó, khói thuốc, dị ứng phấn hoa, bụi bẩn hay dị ứng với lông có mèo cũng là các tác nhân làm kích ứng đường hô hấp gây bệnh. Đặc biệt bệnh thường có xu hướng khởi phát vào những thời điểm giao mùa, thời tiết thay đổi đột ngột khiến cơ thể không kịp thích ứng và bộc phát các triệu chứng gây bệnh.Các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh bao gồm

• Cha mẹ có tiền sử bị hen suyễn.
• Cơ địa trẻ dị ứng.
• Môi trường sống ô nhiễm

Như đã nói, trẻ sơ sinh có hệ miễn dịch còn rất yếu nên một yếu tố nhỏ cũng có thể tác động gây bệnh trê cơ thể trẻ. Bệnh nếu không nhanh chóng kiểm soát có thể gây khó thở, ảnh hưởng đến các chức năng khác của các cơ quan nội tạng làm cản trở sự phát triển về cả thế chất lẫn trĩ não. Nếu xuất hiện tình trạng bội nhiễm tại phế quản còn có thể làm lây lan sang các cơ quan lân cận cùng rất nhiều biến chứng khác.

Hướng điều trị viêm phế quản ở trẻ sơ sinh

Các dấu hiệu viêm phế quản ở trẻ sơ sinh nếu phát hiện sớm thì hoàn toàn có thể kiểm soát được trong thời gian ngắn. Tuy nhiên việc điều trị ở trẻ có phần khó khăn hơn do các cơ quan nội tạng còn chưa hoàn thiện nên việc dùng thuốc có thể ảnh hưởng đến một số cơ quan và gây ra nhiều tác dụng nên cần hạn chế hết mức.

Phụ huynh nên đưa bé đến những cơ sở y tế chuyên khoa để được kiểm tra chính xác nhất tình trạng của bé đồng thời phòng tránh nguy cơ nhầm lẫn với các bệnh lý khác có triệu chứng tương tự. Theo đó tùy tình trạng sức khỏe bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp nhất với từng bé sao cho hạn chế các tác dụng phụ và cải thiện bệnh trong thời gian ngắn nhất.

Nguyên tắc trong điều trị viêm phế quản cho trẻ sơ sinh là giữ ấm cơ thể kết hợp với cho bé uống nhiều nước ấm để cải thiện tính trạng sung huyết. Kèm theo đó bác sĩ sẽ hướng dẫn thêm một số phương pháp đơn giản để hồi phục sức khỏe nhanh chóng.

Giữ ấm cơ thể

Do cơ thể bé đang rất yếu nên việc giữ ấm cơ thể là vô cùng cần thiết. Mẹ nên cho bé mặc đồ ấm, quần áo dài tay, đi tất chân, hạn chế ra ngoài nơi có gió mạnh. Trong lúc nghỉ ngơi cũng nên cho bé nghỉ ở phòng thoáng mát, tránh dùng điều hòa hay quạt thổi thẳng vào người có thể làm bé ốm sốt cao hơn.

Với trẻ sơ sinh có thể hạn chế việc tắm lại. Mẹ có thể dùng khăn ấm vắt ráo rồi lau người bé cho sạch. Trong trường hợp muốn tắm cho bé nên tắm trong phòng kín, tránh gió, tắm nhanh chóng. Có thể cho thêm vài giọt tinh dầu tràm hay tinh dầu sả vào nước tắm cùng vừa giúp làm sạch vừa giúp giữ ấm rất tốt.

Trong trường hợp bé có kèm theo sốt cao mẹ nên cho bé mặc đồ dài nhưng không cần quá dày, chọn các bộ đồ thấm hút tốt để bé toát mồ hôi dễ dàng. Chú ý nên lau khô người hay thay đồ mới nếu bé sốt cao và chảy mồ hôi quá nhiều.

Cho bé bú nhiều hơn

Với những bé dưới 6 tháng tuổi việc uống nước cần hạn chế tối thiểu, tốt nhất là chưa nên uống nước vì có dễ dễ gây sặc. Thay vào đó mẹ nên cho bé bú nhiều cữ hơn. Nước sẽ làm giảm tình trạng tắc nghẽn đường hô hấp, làm sạch phế quản để cải thiện các triệu chứng ho đồng thời đưa lượng oxy vào đến phổi nhiều hơn.

Ngoài ra cho bé bú cũng là cách để bổ sung các dưỡng chất quan trọng để giúp bé mau chóng phục hồi hơn. Điều này rất cần thiết với trẻ sơ sinh dưới 6 tháng do trẻ chưa thể ăn uống hay nạp các thực phẩm ngoài sữa mẹ.Với trẻ trên 6 tháng tuổi đã bắt đầu có thể ăn thô và uống nước thì mẹ vẫn nên cho bé bú thành nhiều cữ kết hợp với uống nước ấm. Chú ý uống thành từng ngụm nhỏ để tránh tình trạng bé bị sặc. Nước cũng giúp sự hoạt động ổn định của các cơ quan trong cơ thể và hỗ trợ đào thải độc tố ra ngoài dễ dàng hơn.

Mẹ cũng có thể bổ sung thêm các loại nước ép trái cây như cam, quýt, lựu.. ưu tiên các trái ngọt, nước ép rau xanh hay nước nấu cháo để bổ sung thêm vitamin và khoáng chất hằng ngày. Đặc biệt nếu bé có tình trạng tiêu chảy thì cho bé dùng nước cháo loãng là cách để bổ sung điện giải tốt nhất.

Hạ sốt nhanh chóng

Mặc đồ rộng rãi thấm hút tốt và uống nhiều nước là những cách đơn giản giúp hạ sốt nhanh chóng nhất. Ngoài ra có thể dùng vài chiếc khăn sạch, nhúng nước ấm, vắt ráo rồi đắp vào hai bẹn, hai nách, cổ và lau khăp người cho bé cũng là phương pháp có thể làm giảm thân nhiệt.

Phụ huynh nên chuẩn bị sãn nhiệt kế tại nhà và kiểm tra thân nhiệt thường xuyên để có thể hạ sốt ngay khi có các triệu chứng bát thường. Dùng miếng hạ sốt cũng có thể giảm thân nhiệt rất hiệu quả. Nếu thực hiện nhiều cách mà thân nhiệt bé vẫn cao vượt trên 38,5 độ phụ huynh mới nên xem xét việc dùng thuốc hạ sốt.

Vệ sinh tai mũi họng

Tai mũi họng là 3 cơ quan có mối liên kết trực tiếp với nhau vì thế cần chú ý vệ sinh làm sạch cả 3 cơ quan. Mẹ có thể sử dụng nước muối sinh lý để nhỏ mũi vừa giúp sạch khuẩn, giảm đờm nhầy đồng thời giúp thông thoáng đường thở hơn. Bé có thể giảm tình trạng sổ mũi và ngủ ngon hơn.Chú ý mẹ nên làm từ từ để tránh bị bé sặc ngược vào trong. Tốt nhất nên dùng nước muối sinh lý có bán tại các nahf thuốc, tránh việc dùng nước muối tự pha loãng có thể không đảm bảo nồng độ an toàn.

Bổ sung dinh dưỡng đầy đủ

Dinh dưỡng chính là yếu tố quan trọng để bé nhanh chóng phục hồi sức khỏe để chống lại các nhân gây bệnh và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm khác xuất hiện. Với trẻ dưới 6 tháng tuổi mẹ có thể cho bé bú nhiều hơn, tuy nhiên chú ý mẹ cũng cần bổ sung dinh dưỡng đầy đủ để đưa các dưỡng chất đến cho con thông qua nguồn sữa.Với nhóm trẻ lớn hơn có thể tham khảo chế độ dinh dưỡng sau đây

• Ưu tiên cho bé ăn các món ăn mềm, loãng dễ tiêu hóa như cháo, súp, canh rau củ được nghiền nhỏ
• Không nên nêm nếm quá nhiều muối vào món ăn vì có thể kích thích các phản ứng viêm trầm trọng hơn, tuy nhiên cũng không nên loại bỏ muối ra khỏi chế độ ăn
• Ưu tiên các thức ăn dễ tiêu, ít chất béo, đường, muối…
• Bổ sung đầy đủ rau xanh và đạm theo nhu cầu dinh dưỡng để giúp bé phục hồi năng lượng hoạt động. Nếu trẻ không thích hay không muốn ăn thì nên xay nhỏ ra để dễ hấp thụ hơn
• Bổ sung các loại trái cây nên ưu tiên cho bé dùng dưới dạng thực phẩm tự nhiên
• Tránh xa các món ăn có thể gây dị ứng, đồ ăn mặn, đồ ăn cay nóng, đồ ăn nhiều dầu mỡ, đồ ăn khô cứng
• Bổ sung sữa cho trẻ cũng là cách giúp tăng cường sinh dưỡng, tuy nhiên chú ý chọn những loại sữa có bổ sung các FOS hay các lợi khuẩn để bổ trợ thêm cho hệ tiêu hóa
• Chú ý không dùng các món ăn hay thực phẩm có chứa mật ong cho trẻ sơ sinh, trẻ dưới 1 tuổi tuyệt đối không dùng mật ong do có thể gây ngộ độc

Dùng thuốc

Như đã nói, cho các cơ quan nội tạng ở trẻ sơ sinh còn chưa thực sự hoàn chỉnh nên việc dung thuốc có thể chưa loại bỏ được kết các độc tố dư thừa làm tích tụ lại và gây hại cho gan thận. Tuy nhiên trong trường hợp bé sốt cao trên 38 độ không thể hạ nhiệt bác sĩ có thể sẽ chỉ định việc dùng thuốc để cải thiện. Bác sĩ có thể chỉ định dùng paracetamol vì ít tác dụng phụ nhất.

Chú ý phụ huynh tuyệt đối không tự ý dùng thuốc cho trẻ nhỏ, đặc biệt là nhóm kháng sinh vì có thể gây hại ngược lại. Tốt nhất nếu bé có biểu hiện sốt cao hãy đưa bé đến tùng tâm y tế gần nhất để được xử lý kịp thời.

Phòng tránh viêm phế quản ở trẻ sơ sinh

Hầu hết viêm phế quản ở trẻ sơ sinh thường xuất hiện khi thời tiết thay đổi đột ngột hay vào các thời điểm giao mùa. Phụ huynh cần chú ý chế độ phòng tránh cho bé từ sớm, tránh xa các tác nhân gây bệnh để ngăn ngừa bệnh hiệu quả.

Để ngăn ngừa nguy cơ viêm phế quản ở trẻ sơ sinh cần chú ý các vấn đề sau

• Giữ ấm cho cơ thể khi ra ngoài, tốt nhất nên cho bé mặc đồ ấm, đeo bao tay bao chân đầy đủ
• Đeo khẩu trang khi ra ngoài để phòng tránh các tác nhân dị ứng và phòng tránh các bệnh có thể lây nhiễm khác
• Đảm bảo cho bé bú hoàn toàn bằng sữa mẹ trong 6 tháng đầu
• Vệ sinh cơ thể hằng ngày, với trẻ sơ sinh nên tắm trong phòng kín gió
• Vệ sinh khu vực phòng ở cho trẻ thường xuyên, đảm bảo phòng ốc sạch sẽ, giặt giũ chăn ga thường xuyên, hạn chế nuôi động vật trong phòng có thể gây dị ứng
• Cha mẹ hay người thân nên vệ sinh tay chân sạch sẽ trước khi bế hay tiếp xúc gần với bé
• Không hút thuốc lá trong khu vực nơi ở của trẻ
• Tránh để điều hòa hay quạt máy vào thẳng người bé, nếu dùng điều hòa không nên để nhiệt độ chênh lệch quá cao, tầm 2- 3 độ là phù hợp
• Bổ sung dinh dưỡng đầy đủ theo nhu cầu hằng ngày của trẻ
• Kiểm soát sức khỏe của bé ổn định, đưa bé điều trị ngay khi thấy các triệu chứng bất thường.
• Dùng máy phun sương hay máy lọc không khí trong phòng ngủ của bé để loại bỏ các tác nhân gây kích ứng

Viêm phế quản ở trẻ sơ sinh nếu không nhanh chóng kiểm soát có thể gây ra rất nhiều biến chứng nguy hiểm. Phụ huynh nên kiểm soát sức khỏe của kỹ lưỡng để sớm phát hiện và xử lý kịp thời.