Chỉ số gan nhiễm mỡ là một trong những chỉ số quan trọng phản ánh tình trạng sức khỏe của gan. Khi bị bệnh, lượng mỡ tích tụ trong các tế bào gan vượt mức bình thường, dẫn đến tổn thương gan và các vấn đề nghiêm trọng khác. Việc hiểu rõ chỉ số này sẽ giúp bạn kiểm soát tốt hơn tình trạng bệnh. Từ đó ngăn ngừa các biến chứng như xơ gan, viêm gan và bệnh tim mạch. Hãy cùng tìm hiểu các thông tin quan trọng này trong bài viết dưới đây.

Chỉ số gan nhiễm mỡ bao nhiêu là bình thường?

Chỉ số gan nhiễm mỡ thường được đo bằng phương pháp siêu âm gan hoặc qua xét nghiệm máu. Tuy nhiên, một số xét nghiệm khác cũng được thực hiện để kiểm tra chức năng gan và đánh giá mức độ gan nhiễm mỡ, bao gồm xét nghiệm men gan (ALT, AST) và xét nghiệm triglyceride trong máu.

Các chỉ số liên quan đến tình trạng gan nhiễm mỡ:

Chỉ số triglyceride:

Gan nhiễm mỡ thường liên quan đến sự gia tăng nồng độ triglyceride trong máu. 

• Giá trị triglyceride bình thường là < 150 mg/dL.
• Nếu chỉ số này vượt quá 150 mg/dL, có nguy cơ cao về gan nhiễm mỡ và các vấn đề sức khỏe khác liên quan.

Men gan (ALT và AST):

Gan nhiễm mỡ thường dẫn đến tăng men gan. Nếu chỉ số men gan cao hơn mức bình thường, điều đó cho thấy gan đang bị tổn thương hoặc gặp vấn đề về chức năng.

Giá trị bình thường: 

• ALT (Alanine transaminase): Từ 7-56 U/L.
• AST (Aspartate transaminase): Từ 10-40 U/L.

Chỉ số siêu âm:

Siêu âm gan có thể cho thấy mức độ mỡ tích tụ trong gan. Dựa vào hình ảnh siêu âm, bác sĩ sẽ đánh giá mức độ nhiễm mỡ của gan và chia làm các cấp độ từ 1 đến 3:

• Gan nhiễm mỡ độ 1: Mỡ chiếm khoảng 5-10% thể tích gan.
• Gan nhiễm mỡ độ 2: Mỡ chiếm khoảng 10-20% thể tích gan.
• Gan nhiễm mỡ độ 3: Mỡ chiếm trên 20% thể tích gan.

Chỉ số Transaminase (ALT và AST):

ALT (Alanine transaminase) và AST (Aspartate transaminase) là hai loại men gan có trong tế bào gan và cơ bắp. Khi gan bị tổn thương, các men này sẽ được phóng thích vào máu, làm tăng nồng độ trong máu.

• Giá trị bình thường: ALT: 7 – 56 U/L, AST: 10 – 40 U/L.
• Tăng men ALT và AST là dấu hiệu tổn thương gan do nhiễm mỡ, viêm gan, xơ gan hoặc ung thư gan. AST tăng cũng có thể do các bệnh lý về tim và cơ bắp.

Chỉ số Albumin:

Albumin là một loại protein được sản xuất bởi gan, có vai trò quan trọng trong việc duy trì áp lực thẩm thấu và vận chuyển các chất dinh dưỡng, hormone và thuốc qua máu.

• Giá trị bình thường: 3.5 – 5.0 g/dL
• Nếu mức albumin giảm, điều này có thể là dấu hiệu của chức năng gan suy giảm, thường xảy ra trong các bệnh lý như xơ gan, viêm gan mạn tính hoặc suy dinh dưỡng.

Chỉ số Men gan mật (GGT và ALP):

GGT (Gamma-glutamyl transferase) và ALP (Alkaline phosphatase) là các enzyme được sản xuất trong gan và mật, giúp phân hủy và chuyển hóa các chất trong gan.

• Giá trị bình thường: GGT: 0 – 51 U/L và ALP: 44 – 147 U/L
• Tăng GGT và ALP cho thấy có thể có vấn đề về đường mật như tắc nghẽn ống mật, sỏi mật, hoặc viêm gan. Tăng ALP cũng có thể là dấu hiệu của bệnh lý về xương.

Chỉ số Globulin miễn dịch:

Globulin là một nhóm protein trong huyết tương, bao gồm các kháng thể có vai trò bảo vệ cơ thể chống lại nhiễm trùng. Globulin miễn dịch bao gồm các chỉ số IgA, IgG, IgM.

• Giá trị bình thường: Tổng globulin 2.0 – 3.5 g/dL
• Tăng globulin miễn dịch có thể là dấu hiệu của bệnh gan mạn tính như xơ gan hoặc viêm gan tự miễn. Globulin cũng có thể tăng trong trường hợp nhiễm trùng hoặc bệnh lý miễn dịch.

Chỉ số Prothrombin Time (PT):

Prothrombin Time (PT) là một xét nghiệm đo thời gian máu đông, được sử dụng để đánh giá chức năng tổng hợp của gan và hệ thống đông máu.

• Giá trị bình thường từ 11 – 13.5 giây.
• Thời gian PT kéo dài có thể cho thấy chức năng gan suy giảm, đặc biệt trong trường hợp xơ gan, vì gan không sản xuất đủ các yếu tố đông máu. Nó cũng có thể phản ánh tình trạng thiếu hụt vitamin K, gây ảnh hưởng đến quá trình đông máu.

Chỉ số Bilirubin:

Bilirubin là một chất màu vàng được sản xuất khi các tế bào hồng cầu bị phân hủy. Gan giúp chuyển hóa bilirubin để loại bỏ khỏi cơ thể qua phân và nước tiểu.

Giá trị bình thường:

• Bilirubin toàn phần: 0.1 – 1.2 mg/dL.
• Bilirubin trực tiếp: 0.1 – 0.3 mg/dL.
• Bilirubin gián tiếp: 0.2 – 0.7 mg/dL.

Tăng bilirubin trong máu có thể là dấu hiệu của bệnh lý gan mật, chẳng hạn như viêm gan, xơ gan, tắc ống mật, hoặc bệnh tan máu. Khi nồng độ bilirubin tăng cao, nó có thể gây ra hiện tượng vàng da.

Làm gì khi chỉ số gan nhiễm mỡ vượt quá mức quy định?

Khi chỉ số gan nhiễm mỡ vượt quá mức quy định, điều quan trọng là bạn phải có các biện pháp can thiệp kịp thời để ngăn ngừa tình trạng trở nên nghiêm trọng hơn. Sau đây là những bước người bệnh cần thực hiện:

Thăm khám bác sĩ chuyên khoa

Đi khám ngay lập tức khi nhận thấy chỉ số gan nhiễm mỡ cao hơn mức quy định. Bác sĩ sẽ thực hiện các xét nghiệm sâu hơn để xác định mức độ nghiêm trọng của bệnh và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp. Đôi khi cần thiết phải thực hiện thêm xét nghiệm như siêu âm gan hoặc sinh thiết gan.

Uống thuốc theo bác sĩ

Trong một số trường hợp, bác sĩ sẽ kê đơn thuốc để kiểm soát tình trạng gan nhiễm mỡ, đặc biệt nếu bạn mắc thêm các bệnh lý liên quan như tiểu đường, cao huyết áp, hoặc rối loạn lipid máu. Một số loại thuốc trị mỡ máu được sử dụng phổ biến bao gồm:

• Thuốc giảm cholesterol: Giúp giảm nồng độ cholesterol trong máu, đặc biệt là LDL cholesterol (cholesterol xấu), ngăn ngừa sự tích tụ mỡ trong gan.  
• Thuốc điều chỉnh triglyceride: Hỗ trợ làm giảm nồng độ triglyceride trong máu, một trong những nguyên nhân chính gây ra gan nhiễm mỡ. Dùng cho người có mức triglyceride trong máu cao. 
• Thuốc điều trị tiểu đường: Giúp kiểm soát lượng đường trong máu, hỗ trợ giảm sự tích tụ mỡ trong gan. 
• Thuốc ức chế hấp thu chất béo: Giúp giảm hấp thu chất béo từ chế độ ăn, từ đó giảm tích tụ mỡ trong gan.

Theo dõi sức khỏe định kỳ

Người bị gan nhiễm mỡ cần thực hiện kiểm tra sức khỏe thường xuyên để theo dõi diễn biến của bệnh. Điều này giúp phát hiện sớm các dấu hiệu xấu và điều chỉnh phương pháp điều trị kịp thời.

Tránh thuốc gây hại cho gan

Một số loại thuốc như thuốc giảm đau, thuốc kháng viêm không steroid (NSAIDs) có thể gây hại cho gan. Bạn nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc nào, đặc biệt là khi đã bị gan nhiễm mỡ.

Phòng tránh bệnh gan nhiễm mỡ

Để phòng tránh và hỗ trợ cải thiện gan nhiễm mỡ, người bệnh cần áp dụng một số phương pháp sau:

• Hạn chế chất béo bão hòa: Giảm lượng chất béo không lành mạnh và hạn chế đường, carbohydrate tinh chế để giảm tình trạng tích tụ mỡ trong gan.
• Tăng cường rau xanh, trái cây: Những thực phẩm này giàu chất xơ, giúp cải thiện chức năng tiêu hóa và làm giảm hấp thụ chất béo xấu.
• Tăng cường protein từ cá, thịt nạc, các loại đậu: Những thực phẩm này không chỉ cung cấp dưỡng chất mà còn giúp cơ thể duy trì và phục hồi các chức năng.
• Giảm cân: Giảm cân từ từ giúp làm giảm lượng mỡ tích tụ trong gan. Đối với người bị thừa cân hoặc béo phì, giảm từ 5-10% trọng lượng cơ thể có thể giúp cải thiện chỉ số gan nhiễm mỡ. 
• Duy trì hoạt động thể chất hàng ngày: Các hoạt động như đi bộ, bơi lội, chạy bộ giúp tăng cường đốt cháy năng lượng. Nên tập luyện từ 30 đến 60 phút mỗi ngày để kiểm soát tốt tình trạng về gan.
• Ngưng sử dụng rượu bia: Rượu là nguyên nhân chính dẫn đến gan nhiễm mỡ và có thể gây viêm gan, xơ gan. Hạn chế hoặc từ bỏ rượu hoàn toàn sẽ giúp gan hồi phục và ngăn ngừa tổn thương thêm.
• Quản lý bệnh tiểu đường: Nếu bạn bị tiểu đường, kiểm soát đường huyết thông qua chế độ ăn và thuốc điều trị là rất quan trọng để ngăn chặn sự tích tụ mỡ trong gan.
• Kiểm soát cholesterol và triglyceride: Các chỉ số này thường liên quan trực tiếp đến tình trạng gan nhiễm mỡ, nên việc điều trị và duy trì ở mức bình thường là điều cần thiết.
• Ngủ đủ giấc: Thiếu ngủ có thể làm tăng nguy cơ gan nhiễm mỡ và các bệnh lý liên quan đến trao đổi chất.
• Giảm căng thẳng: Stress kéo dài làm ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe gan. Thực hiện các hoạt động giảm stress như thiền, yoga hoặc tham gia các hoạt động giải trí có thể giúp cải thiện tình trạng này.

Theo dõi và kiểm soát chỉ số gan nhiễm mỡ là bước quan trọng trong việc duy trì sức khỏe gan và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm. Thực hiện chế độ ăn uống lành mạnh, tập thể dục thường xuyên và thăm khám định kỳ sẽ giúp bạn cải thiện tình trạng gan nhiễm mỡ hiệu quả. Hãy chú ý đến chỉ số gan của mình và hành động sớm để bảo vệ sức khỏe gan một cách tốt nhất.