Sỏi thận là một vấn đề sức khỏe phổ biến, ảnh hưởng đến nhiều người và có thể gây ra những cơn đau quặn thận nghiêm trọng. Trong số các loại sỏi thận, sỏi có kích thước 4mm và 5mm thường khá phổ biến. Để biết sỏi thận 4mm và 5mm là lớn hay nhỏ và có nguy hiểm không, điều trị thế nào thì các bạn có thể tham khảo bài viết dưới đây. 

Sỏi thận 4mm và 5mm là lớn hay nhỏ?

Thông thường, sỏi thận có kích thước dưới 5mm có khả năng tự đào thải ra ngoài theo đường nước tiểu. Tuy nhiên, khả năng này còn phụ thuộc vào vị trí của sỏi, hình dạng sỏi (sỏi nhẵn hay gai góc) và tình trạng sức khỏe của người bệnh. Theo đó: 

• Sỏi 4mm: Có khả năng tự đào thải cao (khoảng 80%), thời gian đào thải trung bình khoảng 31 ngày và thường không gây ra triệu chứng rõ rệt.
• Sỏi 5mm: Vẫn được coi là sỏi nhỏ, có khả năng tự đào thải, khả năng tự đào thải thấp hơn sỏi 4mm. Thời gian đào thải lâu hơn, có thể mất đến 45 ngày và có thể gây ra một số triệu chứng như đau lưng, đau bụng, tiểu buốt, tiểu rắt…

Sỏi thận 4mm và 5mm có nguy hiểm không?

Mặc dù sỏi thận 4mm và 5mm được coi là kích thước nhỏ và có khả năng tự đào thải, nhưng không có nghĩa là chúng hoàn toàn không gây nguy hiểm. Trong một số trường hợp, sỏi thận kích thước nhỏ vẫn có thể gây ra những biến chứng nếu không được xử lý đúng cách.

Những nguy hiểm tiềm ẩn của sỏi thận 4mm và 5mm:

• Gây đau đớn: Khi di chuyển trong đường tiết niệu, sỏi có thể gây ra những cơn đau quặn thận dữ dội, ảnh hưởng đến sinh hoạt và công việc.
• Tắc nghẽn đường tiết niệu: Sỏi có thể mắc kẹt ở niệu quản, gây tắc nghẽn dòng chảy của nước tiểu, dẫn đến ứ nước, giãn đài bể thận.
• Nhiễm trùng đường tiết niệu: Sỏi tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển, gây nhiễm trùng đường tiết niệu, với các triệu chứng như tiểu buốt, tiểu rắt, tiểu ra máu.
• Suy giảm chức năng thận: Trong trường hợp tắc nghẽn kéo dài, sỏi thận có thể gây tổn thương thận, suy giảm chức năng thận.
• Tăng nguy cơ sỏi thận tái phát: Nếu không điều trị dứt điểm và thay đổi lối sống, sỏi thận có thể tái phát nhiều lần, gây ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe.

Khi nào sỏi thận 4mm và 5mm trở nên nguy hiểm?

• Sỏi có hình dạng gai góc: Sỏi gai góc dễ gây tổn thương niệu quản, gây đau và chảy máu.
• Sỏi nằm ở vị trí khó đào thải: Ví dụ như sỏi nằm ở niệu quản.
• Người bệnh có bệnh lý nền: Người mắc bệnh tiểu đường, suy giảm miễn dịch… dễ bị biến chứng nhiễm trùng.
• Người bệnh có triệu chứng rõ rệt: Đau dữ dội, tiểu ra máu, sốt…

Phương pháp điều trị sỏi thận 4mm và 5mm

Điều trị sỏi thận 4mm và 5mm thường không cần can thiệp phẫu thuật ngay lập tức, vì sỏi nhỏ này có khả năng tự đi ra ngoài qua đường tiểu. Tuy nhiên, có một số phương pháp điều trị và quản lý mà bác sĩ có thể đề xuất để giảm triệu chứng và hỗ trợ quá trình loại bỏ sỏi như sau:

Theo dõi và quản lý triệu chứng

• Theo dõi sỏi: Nếu sỏi không gây triệu chứng nghiêm trọng, bác sĩ có thể đề nghị theo dõi tình trạng của bạn. Điều này bao gồm việc thực hiện siêu âm hoặc X-quang định kỳ để kiểm tra kích thước và vị trí của sỏi.
• Giảm đau: Sử dụng thuốc giảm đau như ibuprofen hoặc paracetamol để giảm triệu chứng đau khi sỏi di chuyển.

Thay đổi chế độ ăn uống

• Giảm thực phẩm gây sỏi: Nếu bạn có xu hướng hình thành sỏi, bác sĩ có thể khuyên bạn nên giảm lượng muối, thực phẩm chứa oxalat (như cải bẹ xanh, hạnh nhân, sô cô la) và protein động vật.
• Tăng cường thực phẩm giàu citrat: Thực phẩm như chanh, cam và các loại trái cây họ cam quýt có thể giúp giảm nguy cơ hình thành sỏi.
• Tăng cường cung cấp nước: Uống đủ nước (từ 2 đến 3 lít nước mỗi ngày) có thể giúp đẩy sỏi ra ngoài qua đường tiểu. Nước tiểu sẽ loãng hơn, giúp ngăn ngừa hình thành sỏi mới.

Sử dụng thuốc

• Thuốc giảm đau: Khi gặp cơn đau quặn thận, bác sĩ có thể kê đơn thuốc giảm đau mạnh hơn.
• Thuốc làm giãn niệu quản: Thuốc như tamsulosin có thể giúp thư giãn niệu quản và hỗ trợ việc loại bỏ sỏi dễ dàng hơn.

Can thiệp y tế

Nếu sỏi không di chuyển hoặc gây triệu chứng nghiêm trọng, có thể cần đến các phương pháp điều trị y tế sau:

• Lithotripsy (phá sỏi ngoài cơ thể): Đây là phương pháp sử dụng sóng siêu âm để phá sỏi thành các mảnh nhỏ hơn, giúp dễ dàng loại bỏ qua đường tiểu. Thường áp dụng cho sỏi lớn hơn, nhưng có thể được xem xét cho sỏi nhỏ trong trường hợp cần thiết.
• Nội soi niệu quản: Nếu sỏi không thể tự đi ra ngoài, bác sĩ có thể sử dụng nội soi để lấy sỏi ra. Phương pháp này được thực hiện qua niệu quản mà không cần phẫu thuật lớn.

Trong trường hợp hiếm hoi khi sỏi lớn hơn hoặc có biến chứng, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật để loại bỏ sỏi.

Cách phòng ngừa sỏi thận kích thích nhỏ quay trở lại

Để phòng ngừa sỏi thận kích thước nhỏ (4mm và 5mm) quay trở lại, bạn có thể thực hiện các biện pháp sau:

• Tăng cường lượng nước: Uống từ 2 đến 3 lít nước mỗi ngày để giúp làm loãng nước tiểu và ngăn ngừa sự hình thành sỏi. Nước giúp đẩy các chất khoáng ra khỏi thận và giảm nồng độ các thành phần gây sỏi.
• Theo dõi màu nước tiểu: Mục tiêu là giữ cho nước tiểu có màu vàng nhạt, điều này cho thấy bạn đã uống đủ nước.
• Giảm muối: Hạn chế lượng muối trong chế độ ăn uống để giúp giảm nguy cơ hình thành sỏi. Nên giới hạn muối không quá 2.300 mg mỗi ngày.
• Tránh thực phẩm giàu oxalat: Giảm tiêu thụ các thực phẩm chứa oxalat cao như rau chân vịt, hạnh nhân, socola và trà đen. Vì oxalat có thể góp phần vào sự hình thành sỏi.
• Tăng cường thực phẩm giàu citrat: Các thực phẩm như chanh, cam và bưởi có thể giúp làm giảm nguy cơ hình thành sỏi thận.
• Thực hiện các bài tập nhẹ nhàng: Tập thể dục đều đặn không chỉ giúp cải thiện sức khỏe tổng thể mà còn hỗ trợ trong việc duy trì cân nặng hợp lý để giảm nguy cơ hình thành sỏi.
• Duy trì cân nặng hợp lý: Thừa cân có thể làm tăng nguy cơ hình thành sỏi thận, vì vậy việc kiểm soát cân nặng là rất quan trọng. Một chế độ ăn uống cân đối và lối sống năng động sẽ giúp duy trì cân nặng khỏe mạnh.
• Khám bác sĩ định kỳ: Theo dõi tình trạng sỏi thận bằng cách thực hiện siêu âm hoặc xét nghiệm nước tiểu định kỳ để đánh giá kích thước và tình trạng của sỏi.
• Tuân thủ điều trị: Nếu bác sĩ kê đơn thuốc để ngăn ngừa sỏi thận hoặc kiểm soát các yếu tố nguy cơ, hãy sử dụng đúng liều và theo chỉ dẫn.
• Hạn chế protein động vật: Một chế độ ăn uống giàu protein động vật có thể làm tăng nồng độ axit uric và góp phần vào sự hình thành sỏi. Thay vào đó, hãy cân nhắc bổ sung protein từ thực vật.

• Thực hành thư giãn: Căng thẳng có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể. Tham gia các hoạt động thư giãn như yoga, thiền hoặc hít thở sâu để giảm bớt căng thẳng.
• Ăn nhiều bữa nhỏ: Thay vì ăn 3 bữa lớn, hãy chia nhỏ thành 5 – 6 bữa nhỏ trong ngày. Điều này có thể giúp cơ thể hấp thụ chất dinh dưỡng tốt hơn và giảm áp lực lên thận.
• Tư vấn dinh dưỡng: Nếu bạn có nguy cơ cao hình thành sỏi thận, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ/chuyên gia dinh dưỡng để xây dựng chế độ ăn uống phù hợp, hiệu quả.

Sỏi thận 4mm và 5mm, mặc dù nhỏ, nhưng vẫn cần được theo dõi và chăm sóc đúng cách để tránh biến chứng và giảm thiểu triệu chứng. Việc duy trì thói quen uống đủ nước, chế độ ăn uống lành mạnh và theo dõi tình trạng sức khỏe sẽ giúp ngăn ngừa sự hình thành sỏi mới. Hãy tìm kiếm sự tư vấn y tế kịp thời khi có các triệu chứng bất thường để có phương pháp điều trị phù hợp và hiệu quả, giúp cải thiện chất lượng cuộc sống và bảo vệ sức khỏe thận.