Tìm hiểu viêm âm đạo khi mang thai là gì? Các loại thường gặp

Viêm âm đạo khi mang thai là tình trạng viêm nhiễm ở âm đạo do sự mất cân bằng hệ vi sinh vật âm đạo, thường do nấm, vi khuẩn hoặc trùng roi gây ra. Bệnh có thể gặp ở bất kỳ giai đoạn nào trong thai kỳ.

Các loại viêm âm đạo thường gặp khi mang thai:

• Viêm âm đạo do nấm Candida: Thường do nấm Candida albicans phát triển do vùng kín ẩm ướt, gây ngứa ngáy, khí hư đặc, màu trắng đục.
• Viêm âm đạo do vi khuẩn (Bacterial Vaginosis - BV): Khởi phát do sự phát triển quá mức của vi khuẩn gây hại như Gardnerella vaginalis làm giảm lượng vi khuẩn có lợi (lactobacillus), dẫn đến khí hư loãng, màu xám hoặc trắng, có mùi hôi tanh.
• Viêm âm đạo do ký sinh trùng: Do nhiễm ký sinh trùng Trichomonas vaginalis, thường lây truyền qua đường tình dục. Đây là một loại nhiễm trùng phổ biến, gây ngứa ngáy, khí hư loãng, màu vàng xanh, có mùi hôi khó chịu.
• Viêm âm đạo do Streptococcus nhóm B (GBS): GBS là một loại vi khuẩn thường tồn tại trong đường sinh dục và có thể gây ra viêm âm đạo, thậm chí nhiễm trùng nghiêm trọng cho trẻ sơ sinh khi sinh qua đường âm đạo.

Triệu chứng bệnh viêm âm đạo khi mang thai điển hình

Dưới đây là một số triệu chứng phổ biến của viêm âm đạo khi mang thai:

• Ngứa ngáy và kích ứng: Cảm giác ngứa rát hoặc khó chịu ở vùng âm đạo là một trong những triệu chứng đầu tiên.
• Dịch âm đạo bất thường: Dịch âm đạo có thể trở nên đặc hơn hay loãng hơn, thay đổi màu sắc (trắng đục, vàng, xanh) hoặc có mùi hôi bất thường.
• Đau hoặc khó chịu khi đi tiểu: Phụ nữ có thể cảm thấy đau rát khi đi tiểu, do vùng âm đạo bị viêm nhiễm.
• Đau khi quan hệ tình dục: Viêm nhiễm có thể gây ra cảm giác đau hoặc khó chịu trong quan hệ tình dục.
• Sưng đỏ vùng âm đạo: Vùng âm đạo có thể bị sưng, đỏ hoặc viêm tấy, gây cảm giác khó chịu.

Nguyên nhân gây bệnh

Viêm âm đạo khi mang thai có nguyên nhân do vi khuẩn, nấm hoặc vi khuẩn. Có nhiều yếu tố làm tăng nguy cơ phát triển của tác nhân này như sau:

Thay đổi nội tiết tố:

• Gia tăng estrogen: Nồng độ estrogen tăng cao trong thai kỳ, đặc biệt là trong tam cá nguyệt thứ nhất và thứ ba, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển quá mức của nấm Candida, gây viêm âm đạo do nấm.
• Thay đổi độ pH âm đạo: Estrogen cũng ảnh hưởng đến độ pH của âm đạo, làm cho môi trường âm đạo ít tính axit hơn, giảm khả năng ức chế sự phát triển của vi khuẩn có hại.
• Tăng tiết dịch âm đạo: Âm đạo tiết nhiều dịch hơn trong thai kỳ, tạo môi trường ẩm ướt thuận lợi cho sự phát triển của vi sinh vật.

Các yếu tố khác:

• Suy giảm miễn dịch: Hệ miễn dịch của phụ nữ mang thai thường bị ức chế để tránh đào thải thai nhi làm tăng nguy cơ viêm âm đạo.
• Vệ sinh vùng kín sai cách: Vệ sinh quá nhiều hoặc sử dụng các sản phẩm vệ sinh có tính tẩy rửa mạnh có thể làm mất cân bằng hệ vi sinh vật âm đạo.
• Mặc quần áo chật: Quần áo chật, đặc biệt là quần lót bằng chất liệu nilon, không thấm hút mồ hôi, tạo môi trường ẩm ướt, bí bách, thuận lợi cho vi khuẩn phát triển.
• Quan hệ không an toàn: Không dùng bao cao su, quan hệ với người bị nhiễm khuẩn, nhiễm nấm,...
• Tiền sử viêm âm đạo: Phụ nữ có tiền sử viêm âm đạo trước khi mang thai có nguy cơ tái phát cao hơn.
• Bệnh tiểu đường: Phụ nữ mang thai bị tiểu đường có nguy cơ mắc viêm âm đạo do nấm cao hơn.
• Sử dụng kháng sinh: Sử dụng kháng sinh kéo dài có thể làm thay đổi hệ vi sinh vật âm đạo và tăng nguy cơ viêm nhiễm.

Biến chứng nguy hiểm của viêm âm đạo khi mang thai

Viêm âm đạo khi mang thai nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách sẽ dẫn đến những biến chứng nguy hiểm cho cả mẹ và bé.

Đối với mẹ:

• Sinh non: Viêm nhiễm âm đạo có thể làm suy yếu màng ối, dẫn đến vỡ ối sớm, kích thích các cơn co thắt, dẫn đến sinh non.
• Nhiễm trùng hậu sản: Viêm nhiễm âm đạo làm tăng nguy cơ nhiễm trùng sau sinh, bao gồm nhiễm trùng vết mổ, nhiễm trùng tử cung và nhiễm trùng đường tiết niệu.
• Thiếu máu: Một số loại viêm âm đạo như viêm âm đạo do Trichomonas có thể gây chảy máu âm đạo, dẫn đến thiếu máu.
• Ảnh hưởng tâm lý: Ngứa ngáy, khó chịu kéo dài do viêm âm đạo ảnh hưởng đến tâm lý, gây căng thẳng và lo lắng cho mẹ bầu.

Đối với bé:

• Nhiễm trùng sơ sinh: Khi sinh thường, trẻ sơ sinh có thể bị nhiễm trùng khi đi qua âm đạo của mẹ, gây ra các bệnh như viêm phổi, viêm màng não, nhiễm trùng huyết.
• Sinh non và nhẹ cân: Sinh non do viêm âm đạo làm tăng nguy cơ trẻ bị nhẹ cân (dưới 2.5kg), suy dinh dưỡng, các vấn đề về hô hấp và các biến chứng khác.
• Viêm mắt: Trẻ sơ sinh có thể bị viêm mắt do tiếp xúc với dịch tiết âm đạo bị nhiễm trùng.

Chẩn đoán viêm âm đạo khi mang thai chuẩn xác

Chẩn đoán viêm âm đạo khi mang thai cần được thực hiện bởi bác sĩ chuyên khoa để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và bé.

Khám lâm sàng:

• Hỏi bệnh sử: Bác sĩ sẽ hỏi về các triệu chứng đang gặp phải, tiền sử bệnh phụ khoa, các loại thuốc đang sử dụng, cũng như các yếu tố nguy cơ khác.
• Khám lâm sàng: Bác sĩ tiến hành khám vùng kín để quan sát các dấu hiệu bất thường như khí hư, màu sắc và mùi của khí hư, tình trạng viêm nhiễm của âm đạo và cổ tử cung.

Xét nghiệm:

• Xét nghiệm dịch âm đạo: Mẫu dịch âm đạo sẽ được lấy để soi dưới kính hiển vi hoặc nuôi cấy để xác định tác nhân gây viêm nhiễm (vi khuẩn, nấm, trùng roi,...).
• Xét nghiệm pH âm đạo: Giúp đánh giá độ pH của âm đạo, từ đó hỗ trợ chẩn đoán viêm âm đạo do vi khuẩn.
• Các xét nghiệm khác: Trong một số trường hợp, bác sĩ chỉ định thêm xét nghiệm khác như xét nghiệm nước tiểu, xét nghiệm máu,... để loại trừ các bệnh lý khác hoặc đánh giá tình trạng sức khỏe tổng quát của thai phụ.

Phòng ngừa viêm âm đạo khi mang thai

Bác sĩ đưa ra một số biện pháp giúp mẹ bầu phòng tránh viêm âm đạo hiệu quả:

Vệ sinh vùng kín đúng cách:

• Vệ sinh hàng ngày: Rửa vùng kín bằng nước sạch, 1 - 2 lần/ngày, đặc biệt là sau khi đi vệ sinh và sau khi quan hệ tình dục.
• Không thụt rửa âm đạo: Thụt rửa dễ làm mất cân bằng pH tự nhiên của âm đạo, tạo điều kiện cho vi khuẩn có hại phát triển.
• Lau khô vùng kín: Sử dụng khăn mềm, sạch để thấm khô vùng kín từ trước ra sau để tránh lây lan vi khuẩn từ hậu môn.
• Chọn đồ lót phù hợp: Mặc đồ lót bằng cotton, thoáng mát, thấm hút mồ hôi. 
• Thay đồ lót thường xuyên: Thay đồ lót ít nhất một lần mỗi ngày, đặc biệt là khi ra nhiều mồ hôi hoặc ẩm ướt.

Ăn uống cân đối - sinh hoạt lành mạnh:

• Ăn uống đủ chất: Bổ sung đầy đủ các dưỡng chất cần thiết, đặc biệt là vitamin và khoáng chất để tăng cường sức đề kháng.
• Uống đủ nước: Uống đủ nước mỗi ngày giúp cơ thể khỏe mạnh và làm loãng nước tiểu, giảm nguy cơ nhiễm trùng đường tiết niệu.
• Hạn chế đồ ngọt: Đường là nhân tố có thể làm tăng nguy cơ nhiễm nấm âm đạo.
• Tăng cường đề kháng: Thực hiện bằng cách duy trì lối sống lành mạnh, tập thể dục nhẹ nhàng và nghỉ ngơi đủ giấc.

Các biện pháp khác:

• Vệ sinh sạch sẽ cho bạn tình: Bạn tình cũng cần giữ vệ sinh sạch sẽ để tránh lây nhiễm chéo.
• Khám phụ khoa định kỳ: Khám thai định kỳ theo lịch hẹn của bác sĩ để được kiểm tra và phát hiện sớm các vấn đề sức khỏe, bao gồm cả viêm âm đạo.
• Không tự ý dùng thuốc: Không tự ý sử dụng thuốc đặt âm đạo hoặc bất kỳ loại thuốc nào khác khi chưa có chỉ định của bác sĩ.

Khi nào cần khám bác sĩ?

Dưới đây là một số trường hợp khi bạn cần khám bác sĩ ngay lập tức:

• Có các triệu chứng nghiêm trọng như đau bụng dưới, sốt, buồn nôn hoặc nôn mửa.
• Dịch tiết âm đạo có màu sắc hoặc mùi hôi khác thường kèm theo cảm giác ngứa hoặc khó chịu.
• Nếu đã sử dụng các biện pháp tự chăm sóc hoặc thuốc mà không thấy tình trạng cải thiện trong vài ngày.
• Có tiền sử bệnh lý liên quan đến viêm âm đạo hoặc các bệnh lây truyền qua đường tình dục.
• Nếu bạn cảm thấy lo lắng về sức khỏe của mình hoặc của thai nhi liên quan đến triệu chứng viêm âm đạo.

Phương pháp điều trị

Phương pháp điều trị phổ biến, tùy thuộc vào nguyên nhân gây viêm âm đạo nhằm đảm bảo hiệu quả và an toàn cho cả mẹ và thai nhi. 

Sử dụng thuốc Tây:

• Thuốc chống nấm an toàn: Nếu viêm âm đạo do nấm Candida gây ra, bác sĩ kê đơn thuốc đặt âm đạo hoặc kem bôi chứa thành phần Clotrimazole, Miconazole. 
• Thuốc kháng khuẩn: Áp dụng đối với viêm âm đạo do vi khuẩn như viêm âm đạo do vi khuẩn (BV). Bao gồm Metronidazole hoặc Clindamycin dạng viên uống hoặc đặt âm đạo. 
• Thuốc chống viêm: Chỉ định trường hợp viêm âm đạo gây ra triệu chứng viêm nhiễm nghiêm trọng. Thuốc sử dụng là các loại thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) dạng nhẹ và an toàn cho thai phụ. 
• Thuốc giảm đau an toàn: Khi viêm âm đạo gây đau rát, bác sĩ có thể kê thuốc giảm đau nhẹ như Paracetamol (Tylenol) với liều lượng thấp và thời gian ngắn.

Phương pháp hỗ trợ điều trị viêm âm đạo khi mang thai

• Bổ sung Probiotics: Hỗ trợ cân bằng hệ vi khuẩn âm đạo và tăng cường hệ miễn dịch, giúp phòng ngừa và điều trị viêm âm đạo. Probiotic có thể được sử dụng dưới dạng viên uống hoặc thông qua thực phẩm như sữa chua.
• Dung dịch vệ sinh trị viêm: Hỗ trợ làm sạch vùng âm đạo, giữ cho môi trường âm đạo khỏe mạnh, giảm nguy cơ viêm nhiễm. Các sản phẩm phổ biến như Betadine Feminine Wash, Lactacyd, Gynofar, Femfresh, I’m Nature,...

Nhận biết sớm các triệu chứng, thăm khám bác sĩ kịp thời và tuân thủ phác đồ điều trị là chìa khóa để kiểm soát hiệu quả viêm âm đạo khi mang thai. Mẹ bầu hãy chủ động thực hiện các biện pháp phòng ngừa và thăm khám thai định kỳ để bảo vệ sức khỏe cho bản thân và thai nhi.