Biểu hiện trẻ sơ sinh ngủ không sâu giấc

Trẻ sơ sinh ngủ không sâu giấc là tình trạng giấc ngủ của trẻ bị gián đoạn, không liên tục và không đạt được trạng thái ngủ sâu cần thiết. Cụ thể, biểu hiện thường gặp khi trẻ ngủ không sâu giấc như sau:

Trong khi ngủ:

• Hay giật mình, cựa quậy, vặn mình: Trẻ thường xuyên thay đổi tư thế ngủ, tay chân khua khoắng, nhăn mặt, miệng chép chép,...
• Trẻ hay giật mình: Trong giấc ngủ, trẻ dễ giật mình và thức dậy, có thể khó quay lại giấc ngủ sau đó.
• Thở không đều: Thỉnh thoảng ngưng thở trong vài giây hoặc thở nhanh gấp gáp.
• Dễ bị đánh thức bởi tiếng động nhỏ: Tiếng động nhẹ như tiếng bước chân, tiếng nói chuyện, tiếng tivi,... cũng khiến trẻ tỉnh giấc khi đang ngủ.
• Thời gian ngủ mỗi giấc ngắn: Trẻ chỉ ngủ được một giấc ngắn rồi lại thức dậy, khó ngủ lại.
• Ngủ không yên giấc, hay khóc, ọ ẹ: Trẻ thường xuyên rên rỉ, khóc hoặc ọ ẹ trong lúc ngủ.

Sau khi ngủ dậy:

• Trẻ mệt mỏi, khó chịu và quấy khóc gắt gỏng.
• Khó tập trung, ngủ gà ngủ gật vào ban ngày.
• Bú kém, chậm tăng cân.

Nguyên nhân gây tình trạng trẻ sơ sinh ngủ không sâu giấc

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng trẻ sơ sinh ngủ không sâu giấc, có thể do sinh lý tự nhiên của trẻ, do môi trường xung quanh hoặc do một số bệnh lý.

Nguyên nhân sinh lý:

• Chu kỳ ngủ của trẻ: Trẻ sơ sinh trải qua nhiều chu kỳ ngủ khác nhau, bao gồm giấc ngủ REM (Rapid Eye Movement) và giấc ngủ non-REM. Trong giấc ngủ REM, trẻ dễ bị giật mình, cựa quậy, thở không đều.
• Không phân biệt được ngày và đêm: Trẻ mới sinh thường chưa phân biệt rõ giữa ngày và đêm, dẫn đến việc ngủ không sâu giấc vào ban đêm.
• Giấc ngủ ngắn: Trẻ sơ sinh có xu hướng ngủ nhiều giấc ngắn trong ngày, mỗi giấc kéo dài khoảng 45 phút đến 1 giờ. Giữa các giấc ngủ ngắn, trẻ thường thức dậy một thời gian ngắn rồi mới ngủ tiếp.
• Phát triển kỹ năng vận động: Khi trẻ học các kỹ năng mới như lẫy, bò, ngồi, đứng,... hệ thần kinh của trẻ hoạt động mạnh hơn, khiến trẻ dễ bị kích thích và khó ngủ. 

Nguyên nhân bệnh lý:

• Trào ngược dạ dày thực quản: Trẻ bị trào ngược thường khó chịu, quấy khóc, ngủ không yên giấc.
• Nhiễm trùng tai: Viêm tai giữa gây đau tai, khó chịu, khiến trẻ đau nhức, quấy khóc và ngủ không ngon giấc. 
• Thiếu máu: Thiếu máu khiến trẻ mệt mỏi, xanh xao, kém ăn, ngủ không sâu giấc.
• Bệnh lý đường hô hấp: Nghẹt mũi, sổ mũi, ho,... cũng là nguyên nhân gây tình trạng trẻ sơ sinh ngủ không sâu giấc.
• Dị ứng: Một số trẻ bị dị ứng với sữa, thức ăn, bụi bẩn,... có thể gây khó ngủ do ngứa ngáy, nóng rát da.
• Vấn đề về thần kinh: Một số bệnh lý về thần kinh như động kinh, bại não,... cũng ảnh hưởng giấc ngủ của trẻ sơ sinh.

Nguyên nhân từ môi trường:

• Ánh sáng quá mạnh hoặc quá tối đều có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ của trẻ.
• Phòng quá nóng hoặc quá lạnh khiến trẻ khó chịu, ngủ không sâu.
• Tiếng ồn từ môi trường xung quanh (ti vi, tiếng nói chuyện,...)
• Nệm quá cứng hoặc quá mềm, quần áo quá chật, tư thế ngủ không thoải mái... cũng là yếu tố ảnh hưởng giấc ngủ của trẻ.
• Nếu trẻ quen được bế ru ngủ hoặc bú mẹ khi ngủ, trẻ có thể khó tự ngủ lại khi thức giấc giữa đêm. 
• Ăn quá no trước khi ngủ có thể gây đầy bụng, khó tiêu, khiến trẻ khó chịu và ngủ không ngon giấc. 
• Cho trẻ chơi đùa, xem tivi, sử dụng thiết bị điện tử trước khi ngủ có thể khiến trẻ khó đi vào giấc ngủ do tinh thần quá khích.
• Tã ướt, bỉm bẩn gây cảm giác ẩm ướt, khó chịu khiến trẻ ngủ không ngon giấc.

Trẻ sơ sinh ngủ không sâu giấc nguy hiểm không?

Ngủ không sâu giấc ở trẻ sơ sinh là tình trạng khá phổ biến, trong đa số trường hợp không gây nguy hiểm nghiêm trọng. Tuy nhiên, nếu tình trạng này kéo dài hoặc kèm theo các dấu hiệu bất thường khác có thể tiềm ẩn một số nguy cơ nhất định.

Tình trạng không nguy hiểm trong ngắn hạn:

• Trong những tuần đầu tiên sau sinh, trẻ thường ngủ không sâu do chu kỳ giấc ngủ ngắn hơn người lớn (chỉ khoảng 50 - 60 phút). Đây là quá trình phát triển bình thường của hệ thần kinh.
• Hầu hết trẻ sơ sinh sẽ dần điều chỉnh giấc ngủ của mình khi lớn lên, đặc biệt sau 3 - 6 tháng tuổi.

Tác động dài hạn nếu kéo dài:

• Mệt mỏi, khó chịu: Trẻ sơ sinh ngủ không đủ và không sâu giấc có thể dẫn đến mệt mỏi, khó chịu và quấy khóc nhiều hơn trong ngày.
• Chậm phát triển: Giấc ngủ sâu rất quan trọng cho sự phát triển não bộ, hệ miễn dịch và sự phát triển tổng thể của trẻ. Thiếu giấc ngủ sâu kéo dài có thể làm chậm quá trình phát triển này.
• Tiềm ẩn bệnh lý: Nếu ngủ không sâu giấc đi kèm với các vấn đề khác như khó thở, giật mình nhiều, thở không đều,... điều này có thể là dấu hiệu của các vấn đề sức khỏe khác cần được khám xét.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Bác sĩ khuyến nghị phụ huynh nên đưa con đến phòng khám chuyên khoa trong những trường hợp sau đây:

• Thời gian ngủ quá ngắn, ngủ ít hơn mức trung bình so với độ tuổi có thể ảnh hưởng đến sự phát triển.
• Nếu trẻ thường xuyên giật mình, cựa quậy, khóc đêm trong thời gian dài mà không có dấu hiệu cải thiện thì cần đi khám.
• Nếu trẻ có các biểu hiện như bỏ bú, sút cân hoặc sốt, cha mẹ nên đưa trẻ đến bác sĩ để được kiểm tra kỹ lưỡng.
• Trẻ ngủ không sâu giấc do các vấn đề về hô hấp, khó chịu bụng hoặc các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng khác cũng cần được can thiệp y tế sớm.

Trên thực tế, mỗi trẻ có thể có những biểu hiện khác nhau khi mất ngủ. Cha mẹ nên chủ động đưa con đi khám khi có bất kỳ thắc mắc hoặc lo lắng nào về sức khỏe của trẻ. 

Cách khắc phục trẻ sơ sinh ngủ không sâu giấc hiệu quả

Nếu trẻ sơ sinh ngủ không sâu giấc, có một số biện pháp mà bạn có thể thực hiện để cải thiện tình trạng này:

Tạo môi trường ngủ:

• Nhiệt độ phòng: Đảm bảo phòng ngủ thoáng mát, không quá nóng hoặc quá lạnh, khoảng 26 - 28 độ C.
• Ánh sáng: Sử dụng rèm chắn sáng hoặc tắt bớt đèn để tạo không gian tối giúp trẻ dễ đi vào giấc ngủ sâu hơn. Hạn chế tiếng ồn lớn và đột ngột trong phòng ngủ.
• Sử dụng âm thanh nhẹ nhàng: Những âm thanh nhẹ như nhạc êm dịu hoặc tiếng "white noise" có thể giúp trẻ cảm thấy an tâm và dễ ngủ hơn.

Tạo thói quen ngủ cho trẻ:

• Phân biệt ngày đêm: Ban ngày, cho trẻ tiếp xúc với ánh sáng mặt trời, chơi đùa, trò chuyện cùng trẻ. Ban đêm, hãy giữ không gian yên tĩnh, tối và mát mẻ.
• Thiết lập lịch trình ngủ đều đặn: Cho trẻ ngủ và thức dậy vào cùng một thời điểm mỗi ngày, kể cả cuối tuần, để hình thành nhịp sinh học.
• Thư giãn trước khi ngủ: Thực hiện một số hoạt động thư giãn trước khi ngủ như tắm nước ấm, massage nhẹ nhàng, đọc truyện hoặc hát ru.
• Thực hiện phương pháp “ru ngủ tự lập”: Khi trẻ đã quen với môi trường ngủ ổn định, bạn có thể thực hiện phương pháp ru ngủ tự lập, đặt trẻ vào nôi khi trẻ còn tỉnh nhưng buồn ngủ để trẻ tự học cách ngủ mà không cần bế hay dỗ quá nhiều.
• Sử dụng phương pháp quấn trẻ: Quấn trẻ sơ sinh có thể giúp trẻ cảm thấy an toàn, giống như khi còn trong bụng mẹ, từ đó giúp trẻ ngủ sâu hơn và ít giật mình tỉnh giấc.

Biện pháp hỗ trợ giấc ngủ cho trẻ tốt hơn:

• Cho trẻ bú đủ no: Đảm bảo trẻ bú đủ sữa, đặc biệt là cữ bú cuối cùng trước khi đi ngủ.
• Vỗ ợ cho trẻ sau khi bú: Giúp trẻ thoải mái, tránh đầy hơi, trào ngược dạ dày thực quản.
• Thay tã trước khi ngủ: Đảm bảo trẻ được thay tã khô ráo trước khi đi ngủ để tránh cảm giác ẩm ướt khó chịu làm gián đoạn giấc ngủ.

Trẻ sơ sinh ngủ không sâu giấc có thể do nhiều nguyên nhân, từ sinh lý đến bệnh lý. Hiểu rõ những nguyên nhân này, kết hợp với việc tạo dựng môi trường ngủ thuận lợi và chăm sóc bé yêu chu đáo sẽ giúp cải thiện đáng kể chất lượng giấc ngủ của trẻ. Cha mẹ hãy kiên nhẫn quan sát, đồng hành cùng con, tạo dựng những thói quen lành mạnh để con yêu có giấc ngủ ngon và phát triển toàn diện.