Mất ngủ, một tình trạng phổ biến trong cuộc sống hiện đại, không chỉ đơn thuần là việc khó đi vào giấc ngủ. Nó còn bao gồm cả việc ngủ không sâu giấc, thức dậy nhiều lần trong đêm, hoặc dậy sớm và không thể ngủ lại được. Dù với biểu hiện nào, mất ngủ kéo dài đều có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng đến sức khỏe thể chất và tinh thần. Hãy cùng tìm hiểu chi tiết về những tác hại tiềm ẩn của chứng mất ngủ.

10 tác hại của mất ngủ đối với cơ thể

Thiếu ngủ không chỉ khiến bạn kiệt sức vào ngày hôm sau mà còn lặng lẽ gây ra những tác động tiêu cực đến cơ thể theo những cách mà bạn không ngờ đến.

Ảnh hưởng đến hệ thống thần kinh trung ương

Não bộ cần giấc ngủ để phục hồi và tái tạo năng lượng. Khi bạn mất ngủ, hệ thần kinh trung ương bị ảnh hưởng, dẫn đến:

• Suy giảm trí nhớ: Bạn có bao giờ cảm thấy khó tập trung, hay quên trước quên sau sau một đêm mất ngủ? Đó là do mất ngủ ảnh hưởng đến vùng hippocampus trong não, nơi chịu trách nhiệm về trí nhớ và khả năng học tập.
• Giảm khả năng tập trung: Mất ngủ khiến bạn khó duy trì sự tập trung, dễ bị phân tâm, ảnh hưởng đến hiệu quả công việc và học tập.
• Thời gian phản ứng chậm: Thiếu ngủ làm chậm thời gian phản ứng, tăng nguy cơ tai nạn khi lái xe hoặc vận hành máy móc.

Rối loạn hệ thống hô hấp

Ngủ không đủ giấc có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về đường hô hấp, bao gồm:

• Hen suyễn: Mất ngủ có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng hen suyễn.
• Ngưng thở khi ngủ: Thiếu ngủ làm tăng nguy cơ mắc chứng ngưng thở khi ngủ, một rối loạn nguy hiểm có khả năng gây ra các bệnh lý liên quan đến tim mạch.

Tổn thương hệ thống miễn dịch

Giấc ngủ đóng vai trò quan trọng trong việc củng cố hệ miễn dịch. Thiếu ngủ khiến cơ thể sản xuất ít cytokine hơn, một loại protein giúp chống lại viêm nhiễm và bệnh tật. Điều này làm tăng nguy cơ:

• Dễ mắc các bệnh nhiễm trùng: Cơ thể bạn sẽ dễ bị cảm lạnh, cúm và các bệnh nhiễm trùng khác tấn công hơn.
• Chậm lành vết thương: Quá trình chữa lành vết thương cũng bị ảnh hưởng do hệ miễn dịch suy yếu.

Rối loạn tiêu hóa

Mất ngủ có thể gây ra những vấn đề về tiêu hóa như:

• Tăng cân: Thiếu ngủ làm tăng sản xuất hormone ghrelin (hormone kích thích cảm giác đói) và giảm leptin (hormone ức chế sự thèm ăn), dẫn đến tăng cân, béo phì.
• Hội chứng ruột kích thích: Thiếu ngủ có thể khiến các triệu chứng của hội chứng ruột kích thích trở nên nặng hơn, bao gồm đau bụng, khó chịu, đầy hơi, tiêu chảy hoặc táo bón.

Tổn thương hệ thống tim mạch

Mất ngủ kéo dài làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, bao gồm:

• Tăng huyết áp: Thiếu ngủ làm tăng hoạt động của hệ thần kinh giao cảm, dẫn đến tăng huyết áp.
• Bệnh mạch vành: Mất ngủ làm tăng nguy cơ xơ vữa động mạch, dẫn đến bệnh mạch vành.
• Đột quỵ: Mất ngủ là một yếu tố nguy cơ độc lập của đột quỵ.

Rối loạn nội tiết

Mất ngủ ảnh hưởng đến sự cân bằng hormone trong cơ thể, gây ra:

• Rối loạn kinh nguyệt: Ở phụ nữ, mất ngủ có thể gây ra rối loạn kinh nguyệt, thậm chí là vô sinh.
• Giảm ham muốn tình dục: Cả nam và nữ đều có thể gặp phải tình trạng giảm ham muốn tình dục do mất ngủ.
• Kháng insulin: Mất ngủ làm giảm độ nhạy cảm của cơ thể với insulin, tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường type 2.

Các vấn đề sức khỏe tâm thần

Mất ngủ gây tình trạng thiếu ngủ thường đi kèm với các vấn đề sức khỏe tâm thần như:

• Trầm cảm: Mất ngủ là một triệu chứng phổ biến của bệnh trầm cảm.
• Lo âu: Mất ngủ có thể làm tăng cảm giác lo âu, căng thẳng.
• Rối loạn stress sau sang chấn (PTSD): Những người bị PTSD thường gặp khó khăn trong việc ngủ.

Tuổi thọ bị rút ngắn

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng những người thiếu ngủ thường xuyên có tuổi thọ ngắn hơn so với những người ngủ đủ giấc. Nguyên nhân chính đến từ các biến chứng sức khỏe do mất ngủ gây ra như bệnh tim mạch, tiểu đường, và các vấn đề liên quan đến miễn dịch.

Các biến chứng khi mang thai

Phụ nữ mang thai bị mất ngủ có nguy cơ cao gặp phải các biến chứng như:

• Tiền sản giật: Một tình trạng nguy hiểm có thể dẫn đến sinh non và các vấn đề sức khỏe khác cho cả mẹ và bé.
• Tiểu đường thai kỳ: Mất ngủ làm tăng nguy cơ mắc tiểu đường thai kỳ.
• Sinh non: Phụ nữ mất ngủ có nguy cơ sinh non cao hơn.

Suy giảm ham muốn tình dục

Mất ngủ ảnh hưởng đến việc sản xuất hormone testosterone ở nam giới và estrogen ở nữ giới, làm giảm ham muốn tình dục. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe cá nhân mà còn có thể gây ra các vấn đề trong mối quan hệ hôn nhân và gia đình.

Phòng ngừa tác hại của mất ngủ

Để bảo vệ sức khỏe và ngăn ngừa những tác hại của mất ngủ, bạn có thể áp dụng một số biện pháp sau:

• Thiết lập thói quen ngủ lành mạnh: Đi ngủ và thức dậy vào cùng một thời điểm mỗi ngày, kể cả cuối tuần.
• Đảm bảo không gian ngủ lý tưởng: Giữ cho phòng ngủ tối, yên tĩnh và có nhiệt độ mát mẻ.
• Tránh caffeine và rượu trước khi ngủ: Caffeine và rượu có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ.
• Tập thể dục thường xuyên: Hoạt động thể chất giúp cải thiện giấc ngủ, nhưng nên tránh tập luyện quá gần giờ đi ngủ.
• Thư giãn trước khi đi ngủ: Bạn có thể đọc sách, nghe nhạc êm dịu hoặc tắm bằng nước ấm để giúp cơ thể và tinh thần thư thái hơn.
• Giảm thiểu việc sử dụng thiết bị điện tử trước giờ ngủ: Ánh sáng xanh phát ra từ các thiết bị như điện thoại, máy tính bảng có thể làm cản trở quá trình sản xuất melatonin, loại hormone quan trọng giúp điều chỉnh giấc ngủ.
• Ăn uống lành mạnh: Chế độ ăn uống cân bằng, giàu dinh dưỡng cũng góp phần cải thiện giấc ngủ.
• Tham khảo ý kiến bác sĩ: Nếu bạn gặp khó khăn trong việc ngủ, hãy đến gặp bác sĩ để được tư vấn và điều trị.

Mất ngủ có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của bạn. Hãy chủ động phòng ngừa và điều trị mất ngủ để tận hưởng cuộc sống trọn vẹn hơn.