Viêm thanh khí phế quản là một bệnh lý hô hấp phổ biến, thường gặp ở trẻ nhỏ và do virus gây ra. Bệnh ảnh hưởng đến thanh quản, khí quản và đôi khi cả phế quản, gây ra tình trạng viêm nhiễm, sưng và hẹp đường thở. Triệu chứng điển hình của bệnh phế quản là ho khan, khàn giọng và khó thở. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh có thể trở nên nghiêm trọng, đặc biệt là với trẻ em. Hiểu rõ về nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị sẽ giúp phòng ngừa và xử lý bệnh hiệu quả.

Viêm thanh khí phế quản là gì?

Viêm thanh khí phế quản (croup) là một bệnh lý viêm nhiễm đường hô hấp thường gặp ở trẻ nhỏ, đặc biệt là từ 6 tháng đến 3 tuổi. Bệnh ảnh hưởng đến thanh quản, khí quản và đôi khi cả phế quản, gây ra tình trạng sưng và hẹp đường thở, dẫn đến khó thở và ho khan. Viêm thanh khí phế quản thường do virus gây ra và các triệu chứng đặc trưng nhất là tiếng ho giống tiếng chó sủa, khó thở, đặc biệt vào ban đêm.

Nguyên nhân gây viêm thanh khí phế quản

Nguyên nhân chính gây ra viêm thanh khí phế quản là các loại virus, trong đó phổ biến nhất là virus Parainfluenza. Ngoài ra, các loại virus khác như cúm (influenza), virus hợp bào hô hấp (RSV) và adenovirus cũng có thể gây ra bệnh này. 

Bệnh thường phát triển sau một đợt cảm lạnh hoặc cúm, khi virus lây lan từ mũi và họng xuống thanh quản và khí quản. Thời tiết lạnh và khô cũng là yếu tố thuận lợi khiến trẻ dễ mắc bệnh hơn.

Triệu chứng viêm thanh khí phế quản

Triệu chứng của viêm thanh khí phế quản thường xuất hiện đột ngột, nhất là vào ban đêm. Các triệu chứng chính bao gồm:

• Ho khan: Ho có âm thanh giống tiếng chó sủa, là dấu hiệu đặc trưng của viêm thanh khí phế quản.
• Khó thở: Do đường thở bị hẹp, trẻ thường gặp khó khăn khi hít thở, thở khò khè, tiếng thở có âm thanh lớn.
• Sốt nhẹ hoặc vừa: Trẻ có thể sốt nhẹ kèm theo triệu chứng mệt mỏi.
• Khàn giọng: Thanh quản bị viêm làm cho giọng nói của trẻ trở nên khàn và yếu.
• Tiếng thở rít: Khi hít vào, có thể nghe thấy tiếng thở rít do đường thở bị thu hẹp. Các triệu chứng có thể nghiêm trọng hơn vào ban đêm hoặc khi trẻ kích động, khóc.

Bị viêm thanh khí phế quản có nguy hiểm không?

Viêm thanh khí phế quản thường là bệnh lý nhẹ và có thể tự khỏi sau vài ngày đến một tuần. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, bệnh có thể trở nên nghiêm trọng, đặc biệt khi gây khó thở nhiều hoặc thiếu oxy. Chẳng hạn như:

• Trẻ thở khó, rút lõm lồng ngực.
• Môi và móng tay xanh tím do thiếu oxy.
• Trẻ lờ đờ, mệt mỏi, không chịu ăn uống hoặc bú mẹ. Trong những trường hợp nghiêm trọng, viêm thanh khí phế quản có thể dẫn đến suy hô hấp và cần điều trị y tế khẩn cấp.

Cách chẩn đoán bệnh

Chẩn đoán viêm thanh khí phế quản dựa trên triệu chứng lâm sàng và khám sức khỏe. Bác sĩ sẽ lắng nghe tiếng ho, thở và kiểm tra tình trạng của trẻ. Trong những trường hợp nghiêm trọng hoặc không rõ nguyên nhân, các phương pháp sau có thể được sử dụng:

• Chụp X-quang: Chụp X-quang ngực giúp xác định mức độ hẹp của đường thở và loại trừ các nguyên nhân khác như viêm phổi hoặc dị vật trong đường thở.
• Xét nghiệm dịch mũi họng: Xét nghiệm dịch mũi họng có thể giúp xác định loại virus gây bệnh. Dựa trên các kết quả này, bác sĩ sẽ xác định mức độ nghiêm trọng của bệnh và phương pháp điều trị phù hợp.

Cách điều trị viêm thanh khí phế quản

Điều trị viêm thanh khí phế quản tập trung vào việc làm giảm triệu chứng và giúp trẻ thở dễ dàng hơn. Bao gồm:

• Tạo độ ẩm cho không khí: Sử dụng máy tạo độ ẩm hoặc đưa trẻ vào phòng tắm có hơi nước nóng để làm ẩm đường thở, giúp giảm ho và khó thở.
• Thuốc hạ sốt: Sử dụng paracetamol hoặc ibuprofen để giảm sốt và giảm đau.
• Thuốc corticosteroid: Trong các trường hợp nặng hơn, bác sĩ có thể kê đơn corticosteroid để giảm viêm và sưng ở đường thở.
• Liệu pháp thở oxy: Nếu trẻ có dấu hiệu thiếu oxy, liệu pháp thở oxy sẽ được áp dụng để hỗ trợ hô hấp.
• Nhập viện: Nếu trẻ có triệu chứng khó thở nghiêm trọng, có thể cần phải nhập viện để theo dõi và điều trị chuyên sâu. Trong phần lớn các trường hợp, viêm thanh khí phế quản sẽ tự khỏi sau 3 – 5 ngày với điều trị tại nhà. Tuy nhiên, nếu các triệu chứng không cải thiện hoặc trở nên nghiêm trọng, cần đưa trẻ đi khám ngay.

Biện pháp phòng ngừa hiệu quả

Để phòng ngừa viêm thanh khí phế quản, cần thực hiện các biện pháp sau:

• Giữ vệ sinh cá nhân: Rửa tay thường xuyên cho trẻ và người chăm sóc, tránh tiếp xúc với người bị cảm lạnh hoặc cúm.
• Tiêm phòng đầy đủ: Đảm bảo trẻ được tiêm phòng đầy đủ, bao gồm vắc-xin cúm hàng năm và các loại vắc-xin khác để giảm nguy cơ mắc bệnh do virus.
• Giữ ấm cho trẻ: Tránh để trẻ bị nhiễm lạnh, đặc biệt là trong mùa đông và giữ ấm cơ thể cho trẻ khi ra ngoài.
• Dinh dưỡng và nghỉ ngơi đầy đủ: Bổ sung dinh dưỡng đầy đủ và khuyến khích trẻ nghỉ ngơi hợp lý để tăng cường sức đề kháng.
• Tránh khói thuốc lá: Không để trẻ tiếp xúc với khói thuốc lá vì điều này làm tăng nguy cơ viêm nhiễm đường hô hấp.

Viêm thanh khí phế quản là một bệnh lý hô hấp phổ biến ở trẻ nhỏ, nhưng thường có thể tự khỏi nếu được chăm sóc đúng cách. Tuy nhiên, trong những trường hợp nặng, bệnh có thể dẫn đến khó thở và suy hô hấp, do đó cần được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Phòng ngừa bệnh bằng cách giữ vệ sinh, tiêm phòng đầy đủ và bảo vệ trẻ khỏi những tác nhân gây bệnh là cách hiệu quả nhất để bảo vệ sức khỏe của trẻ.