Viêm phế quản cấp là một bệnh lý hô hấp phổ biến, thường xảy ra khi niêm mạc phế quản bị viêm nhiễm do virus hoặc vi khuẩn. Bệnh có thể khởi phát sau khi bị cảm lạnh hoặc cúm, gây ra các triệu chứng khó chịu như ho, khó thở và đờm. Hiểu rõ về nguyên nhân, triệu chứng, phương pháp điều trị sẽ giúp bạn có biện pháp phòng ngừa hiệu quả và bảo vệ sức khỏe hô hấp của mình.

Viêm phế quản cấp là gì?

Viêm phế quản cấp là tình trạng viêm nhiễm tạm thời của niêm mạc phế quản, đường dẫn khí từ khí quản đến phổi. Bệnh thường xảy ra sau khi nhiễm trùng đường hô hấp trên như cảm lạnh hoặc cúm. Viêm phế quản ở giai đoạn này có thể gây ra sự tăng tiết đờm, ho và khó thở tạm thời, thường kéo dài từ vài ngày đến vài tuần. Đây là một bệnh lý hô hấp phổ biến, đặc biệt ở trẻ em và người lớn tuổi.

Nguyên nhân gây viêm phế quản cấp

Nguyên nhân chính gây ra viêm phế quản cấp thường liên quan đến nhiễm virus và các tác nhân môi trường. Chẳng hạn như:

• Virus: Các virus gây cảm lạnh và cúm như virus cúm (influenza), virus hợp bào hô hấp (RSV) và adenovirus, là những nguyên nhân hàng đầu gây viêm phế quản ở giai đoạn cấp tính.
• Vi khuẩn: Mặc dù vi khuẩn ít gây viêm phế quản giai đoạn đầu hơn virus, nhưng chúng vẫn có thể gây ra tình trạng này, đặc biệt là trong trường hợp viêm nhiễm kéo dài.
• Khói thuốc lá và ô nhiễm: Hút thuốc và tiếp xúc với khói thuốc lá, khói bụi hoặc hóa chất độc hại cũng là yếu tố gây kích ứng niêm mạc phế quản, làm tăng nguy cơ viêm.
• Tình trạng sức khỏe khác: Các bệnh lý như hen suyễn, viêm phổi hoặc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) có thể làm tăng nguy cơ viêm phế quản ở dạng cấp tính.

Triệu chứng viêm phế quản cấp tính

Triệu chứng của viêm phế quản ở giai đoạn cấp tính thường bắt đầu đột ngột và có thể bao gồm:

• Ho: Ho khan hoặc ho có đờm, có thể kéo dài trong vài tuần.
• Khó thở: Cảm giác thở gấp, đặc biệt khi vận động hoặc vào ban đêm.
• Đờm: Tiết nhiều đờm, thường có màu trắng, vàng hoặc xanh, tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh.
• Sốt: Một số bệnh nhân có thể sốt nhẹ, kèm theo cảm giác mệt mỏi và yếu đuối.
• Đau ngực: Người bệnh có cảm giác đau, khó chịu ở ngực khi ho.

Viêm phế quản cấp có nguy hiểm không?

Viêm phế quản cấp thường là bệnh lý nhẹ và có thể tự khỏi. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, bệnh lý có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng, nhất là ở những người có hệ miễn dịch yếu, trẻ em hoặc người lớn tuổi. Các nguy cơ có thể bao gồm:

• Suy hô hấp: Nếu tình trạng viêm nặng và gây tắc nghẽn đường thở, có thể dẫn đến khó thở nghiêm trọng.
• Viêm phổi: Viêm phế quản có thể phát triển thành viêm phổi nếu không được điều trị đúng cách.
• Tái phát: Người đã từng mắc viêm phế quản cấp dễ bị tái phát nếu tiếp xúc với các yếu tố kích thích như khói thuốc, ô nhiễm.

Làm sao để chẩn đoán viêm phế quản cấp?

Chẩn đoán viêm phế quản giai đoạn đầu thường dựa trên triệu chứng lâm sàng và khám sức khỏe. Cụ thể như sau:

• Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ lắng nghe tiếng thở của bệnh nhân và kiểm tra các triệu chứng như ho, khó thở và tình trạng sức khỏe chung.
• Xét nghiệm máu: Đôi khi bác sĩ sẽ yêu cầu xét nghiệm máu để kiểm tra dấu hiệu nhiễm trùng.
• Chụp X-quang ngực: Trong một số trường hợp nghi ngờ viêm phổi hoặc biến chứng khác, bác sĩ có thể yêu cầu chụp X-quang ngực để dễ dàng xác định tình trạng của phổi.

Cách điều trị viêm phế quản cấp tính dứt điểm

Điều trị viêm phế quản cấp tính tập trung vào việc giảm triệu chứng và hỗ trợ hồi phục. Chi tiết như sau:

• Nghỉ ngơi và uống nhiều nước: Nghỉ ngơi giúp cơ thể hồi phục, trong khi uống đủ nước giúp loãng đờm và dễ thải ra ngoài.
• Sử dụng thuốc hạ sốt và giảm đau: Thuốc như paracetamol hoặc ibuprofen có thể giúp giảm sốt và đau.
• Thuốc ho: Nếu ho nhiều làm trẻ khó chịu, bác sĩ có thể kê đơn thuốc ho để giúp giảm triệu chứng. Có nhiều loại thuốc ho, bao gồm thuốc ho giảm ho khan hoặc thuốc có tác dụng long đờm. Ngoài ra, một số siro ho tự nhiên từ mật ong hay chanh cũng có thể giúp làm dịu cổ họng và giảm ho.
• Sử dụng máy tạo độ ẩm: Sử dụng máy tạo độ ẩm trong phòng giúp cung cấp độ ẩm cho không khí, làm dịu đường thở và giúp trẻ dễ thở hơn.
• Bình xịt khí dung: Nếu trẻ gặp khó khăn trong việc thở, bác sĩ có thể kê đơn thuốc thông khí để sử dụng với bình xịt khí dung, giúp mở rộng đường thở và giảm triệu chứng khó thở.
• Kháng sinh: Nếu bác sĩ nghi ngờ có nhiễm trùng vi khuẩn (thường không phổ biến trong viêm phế quản dạng cấp tính), họ có thể kê đơn kháng sinh. Tuy nhiên, không phải tất cả trường hợp viêm phế quản giai đoạn đầu đều cần kháng sinh, vì phần lớn là do virus.

Biện pháp phòng tránh

Để phòng tránh viêm phế quản, có thể thực hiện các biện pháp sau:

• Giữ vệ sinh cá nhân: Rửa tay thường xuyên cũng như tránh tiếp xúc gần gũi với người bị bệnh.
• Tiêm phòng: Tiêm vắc-xin cúm hàng năm và các vắc-xin khác để bảo vệ sức khỏe.
• Tránh khói thuốc: Không hút thuốc và tránh nơi có khói thuốc lá để bảo vệ đường hô hấp.
• Cải thiện môi trường sống: Đảm bảo không khí trong nhà sạch sẽ, thông thoáng và giảm thiểu ô nhiễm.
• Dinh dưỡng hợp lý: Bổ sung dinh dưỡng đầy đủ để tăng cường hệ miễn dịch và sức khỏe tổng thể.

Viêm phế quản cấp là một bệnh lý hô hấp thường gặp, nhưng có thể được điều trị hiệu quả nếu phát hiện sớm và chăm sóc đúng cách. Việc phòng ngừa bệnh bằng cách giữ vệ sinh cá nhân, tiêm phòng và cải thiện môi trường sống là rất cần thiết để bảo vệ sức khỏe đường hô hấp của bạn. Nếu có bất kỳ triệu chứng nào liên quan, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.