Xét nghiệm mỡ máu giúp phát hiện các bất thường sức khỏe, đánh giá nguy cơ tim mạch và nhiều bệnh khác. Người bệnh cần được thực hiện xét nghiệm mỡ máu tại cơ sở y tế uy tín, do bác sĩ, kỹ thuật viên có tay nghề thực hiện. Vậy cụ thể xét nghiệm mỡ máu là gì? Đọc chỉ số ra sao? Có lưu ý gì không? Mời bạn đọc tham khảo các thông tin quan trọng nhất trong bài viết dưới đây. 

Nội dung bài viết được kiểm duyệt bởi Hội đồng chuyên gia Dự án Bảo vệ Tim mạch Việt Nam

Xét nghiệm mỡ máu là gì? 

Xét nghiệm mỡ máu nhằm kiểm tra mức độ mỡ có trong máu, chủ yếu là cholesterol và lipid (chất béo trung tính). 

Tuy nhiên, cholesterol không tan trong nước nên chúng phải kết hợp với protein tự do là các lipoprotein để di chuyển trong máu. Do đó, để định lượng chính xác mức độ cholesterol, các xét nghiệm mỡ máu còn định lượng hàm lượng cholesterol theo các loại lipoprotein. 

Xét nghiệm đánh giá mỡ trong máu cơ bản sẽ thực hiện đo lường các chỉ số sau: 

• Mức cholesterol toàn phần: tổng lượng cholesterol trong máu của bạn (tổng lượng cholesterol)
• Mức cholesterol mật độ cao (mỡ máu tốt): HDL-cholesterol (cholesterol tốt)
• Mức cholesterol mật độ thấp (mỡ máu xấu): LDL- cholesterol (cholesterol xấu)
• Triglyceride (TG): Chất béo trung tính 

Tại sao cần xét nghiệm mỡ máu?

Mỡ máu cao là nguyên nhân chính gây nên các bệnh lý nguy hiểm khác như đột quỵ, xơ vữa động mạch, rối loạn đường huyết,… Tuy nhiên, bệnh lại không có dấu hiệu hoặc triệu chứng rõ ràng, thông thường chỉ được phát hiện qua các xét nghiệm máu. 

Xét nghiệm mỡ máu có giá trị trong việc đánh giá nguy cơ bệnh lý tim mạch và một số bệnh lý sau: 

• Đánh giá mức độ mỡ máu với đối tượng có nguy cơ cao, từ đó có phương án chăm sóc sức khỏe, điều trị hợp lý
• Đánh giá nguy cơ bệnh lý tim mạch
• Để theo dõi mức cholesterol nếu bạn đang mắc các bệnh lý tim mạch khác 
• Theo dõi hiệu quả điều trị định kỳ qua việc dùng thuốc hoặc thay đổi lối sống 
• Chẩn đoán bệnh gan nhiễm mỡ 

Bao lâu nên xét nghiệm máu 1 lần? Ai nên thực hiện? 

Bao lâu xét nghiệm mỡ máu 1 lần phụ thuộc vào độ tuổi, tình trạng sức khỏe, môi trường công việc, tiền sử bệnh lý bản thân, gia đình, các yếu tố nguy cơ tim mạch khác. 

Theo khuyến cáo của Hiệp Hội tim mạch Hoa Kỳ (AHA) và Hiệp hội mỡ máu quốc gia Hoa Kỳ (NLA), người trưởng thành từ 20 tuổi cần được xét nghiệm mỡ máu 5 năm 1 lần. 

Với người có bệnh nền hoặc có nguy cơ các bệnh mạch vành cao thì thời gian xét nghiệm mỡ máu khoảng 2 – 3 lần/ năm. Những người đang điều trị cholesterol cao cần phải kiểm tra cholesterol thường xuyên để theo dõi hiệu quả của phương pháp điều trị.

Bảng tóm tắt đối tượng cần xét nghiệm mỡ máu và thời gian kiểm tra: 

Ý nghĩa các chỉ số có trong xét nghiệm mỡ máu 

Cholesterol toàn phần (TC)

Cholesterol toàn phần tăng cho thấy người bệnh có thể có rối loạn chuyển hóa mỡ, béo phì, xơ vữa động mạch, thận hư, suy giáp, đái tháo đường, giảm trong các trường hợp suy nhược cơ thể, hội chứng kém hấp thu, ung thư.

Thông số của Cholesterol toàn phần:

• Bình thường: <200 mg/dL (5,1 mmol/L) 
• Mức ranh giới cao: Từ  200 – 239 mg/dL (5,1 – 6,2 mmol/L)
• Mức cao: > 240 mg/dL (6,2 mmol/L) 

Triglycerid

Tương tự như Cholesterol toàn phần, Triglycerid tăng trong trường hợp người có rối loạn chuyển hóa mỡ, béo phì, xơ vữa động mạch, thận hư, suy giáp, đái tháo đường,…; giảm trong các trường hợp suy nhược cơ thể, hội chứng kém hấp thu, ung thư.

Thang đánh giá mức độ Triglycerid như sau: 

• Mức bình thường: < 100 mg/dL (1,7 mmol/L)
• Mức ranh giới cao: 150 – 199 mg/dL (1,7 – 2 mmol/ L)
• Mức cao: 200 – 499 mg/dL (2 – 6 mmol/L)
• Mức rất cao: > 500 mg/dL (6 mmol/L)

LDL – Cholesterol (LDL – C, Cholesterol xấu) 

LDL – C cao trong các trường hợp béo phì, đái tháo đường,… LDL – C càng cao mức độ xơ vữa động mạch càng lớn. LDL – C giảm trong các bệnh lý suy kiệt, cường giáp, kém hấp thu.

Thang đánh giá chỉ số LDL – C như sau: 

• Bình thường: <130 mg/dL (<3,3 mmol/L)
• Ngưỡng cao: > 160 mg/dL (>4.1mmol/lit)

>>> Cảnh báo: Các dấu hiệu tăng cholesterol nguy cơ bệnh lý nguy hiểm

HDL – Cholesterol (HDL – C, mỡ máu tốt) 

HDL – C tăng cho thấy ít có nguy cơ mắc bệnh lý tim mạch, xơ vữa động mạch, ngược lại HDL – C giảm cảnh báo nguy cơ xơ vữa động mạch cao.

• Bình thường: > 50 mg/dL (>1.3mmol/lit)
• Ngưỡng thấp: < 40 mg/dL (<1 mmol/lit)

Chỉ số xét nghiệm mỡ máu bao nhiêu là nguy hiểm? 

Chỉ số mỡ máu cảnh báo nguy hiểm khi nằm ngoài ngưỡng cho phép, đặc biệt khi LDL – C và Triglycerid tăng quá mức. Chỉ số mỡ máu cảnh báo nguy hiểm còn phụ thuộc vào yếu tố bệnh nền và các nguy cơ tim mạch khác.

Theo khuyến cáo của chuyên gia y tế, với các mức LDL – C và yếu tố nguy cơ sau người bệnh cần dùng thuốc để tránh các biến chứng nguy hiểm: 

• Với người có bệnh mạch vành hoặc có các bệnh tương đương bệnh mạch vành (nguy cơ 10 năm > 20%), mức LDL – C từ 100 mg/DL
• Với người có từ 2 yếu tố nguy cơ (nguy cơ 10 năm 10 – 20%)  mức LDL – C từ 130 mg/DL
• Với người có từ 2 yếu tố nguy cơ (nguy cơ 10 năm < 10%)  mức LDL – C từ 160 mg/DL
• Với người có 0 – 1 yếu tố nguy cơ, không có bệnh mạch vành hay bệnh tương đương bệnh mạch vành mức LDL – C từ 100 mg/DL

Bên cạnh đó, khi Triglycerid từ 500 mg/DL trở lên rất dễ xảy ra viêm tụy cấp, cần phải điều trị tích cực để giảm chỉ số trong thời gian ngắn. 

Xét nghiệm mỡ máu bao nhiêu tiền?

Chi phí xét nghiệm mỡ máu phụ thuộc vào cơ sở thực hiện, dịch vụ y tế, thời gian trả kết quả,… Thông thường chi phí cho mỗi bộ xét nghiệm (tương đương với 1 chỉ số mỡ máu) khoảng 25.000 đồng cho tới 50.000 đồng. Như vậy xét nghiệm 4 thành phần mỡ quan trọng trong máu khoảng từ 100.000 đến 200.000 đồng. 

Lưu ý quan trọng khi chuẩn bị xét nghiệm mỡ máu 

Để xét nghiệm mỡ máu chính xác, người bệnh cần lưu ý:

• Thời điểm thực hiện: Nên lấy mẫu máu vào buổi sáng khi đã nhịn ăn khoảng 12 tiếng vì mức độ mỡ trong máu có phụ thuộc vào thức ăn. 
• Chú ý các loại thuốc đang dùng: Thông báo với bác sĩ bệnh nền và các loại thuốc đang dùng để có chẩn đoán chính xác. 

Xét nghiệm mỡ máu là xét nghiệm định kỳ cần thực hiện để sàng lọc tình trạng sức khỏe, đặc biệt với đối tượng có tiền sử mỡ máu cao. Nếu còn vấn đề băn khoăn cần giải đáp, liên hệ ngay tới HỘI ĐỒNG CHUYÊN GIA ĐẦU NGÀNH Dự án Bảo vệ tim mạch Việt Nam để được tư vấn hoàn toàn miễn phí.